Koolstofnanobuisjes beïnvloeden de expressie van bepaalde genen in tabaksplantencellen. Die gaan daardoor 64 procent sneller groeien, melden Mariya Khodakovskaya en collega’s (University of Arkansas) op de website van ACS Nano. Met de waarschuwing dat het misschien nog iets te voorbarig is om die buisjes te gaan verkopen als kunstmest.

De vakgroep is wel aan het kijken of de nanobuisjes de productie van farmaceutische ingrediënten in bioreactoren kunnen opvoeren. In zulke reactoren worden ook vrij vaak culturen van genetisch gemodificeerde tabaksplantencellen gebruikt.

De proeven werden gedaan met de meerwandige variant van koolstofnanobuisjes. Volgens het artikel voeren die de expressie op van minstens 3 genen: CycB, NtLRX1 en NtPIP1. Die hebben respectevelijk met de celdeling, het oprekken van de celwand en de vorming van watertransportkanalen te maken.

Het gevolg was een groeitempo dat 55 tot 64 procent hoger lag dan in een controlecultuur zonder nanobuisjes. Daarbij maakte het weinig uit of de buisjesconcentratie 5 of 500 microgram per milliliter was.

De onderzoekers hebben het ook geprobeerd met ‘gewone’ actieve koolstof in poedervorm (zeg maar Norit). Dat werkte veel minder goed: bij 5 microgram per milliliter zagen ze nog een lichte versnelling van de groei maar bij hogere concentraties werd die groei juist zeer sterk afgeremd.

Het onderzoek roept intussen wel een paar vragen op. Het aantal genen van de tabaksplant wordt geschat op 36.000, er is slechts naar 3 van die genen gekeken, wat gebeurt er met de rest? En wat gebeurt er met de genen van ándere organismen als ze in contact komen met die buisjes? Om te beginnen ontdekte dezelfde vakgroep 3 jaar geleden al dat tomatenplanten er óók sneller door gaan groeien. Komt dat effect er niet per ongeluk op neer dat ze bij mensen kankerverwekkend zijn? En hoe groot is het risico dat ze zich ophopen in het milieu en via-via inderdaad in de tomaten etende mens terecht komen?

Tot die vragen zijn beantwoord, is grootschalige toepassing als kunstmest misschien niet zo’n verstandig idee.

bron: C&EN