Nanobolletjes met geneesmiddelen worden groter wanneer je het flesje schudt. En dan moet je maar afwachten waar ze vervolgens in het menselijk lichaam blijven hangen, waarschuwt een publicatie in Nature Communications.

Het gaat dan speciaal om nanobolletjes die ontstaan door zelfassemblage van amfifiele polymeerketens, dus met een hydrofiel en een hydrofoob uiteinde. Die zelfassemblage laat men verlopen in een mix van oplosmiddelen. Als het goed is bepaalt het recept de diameter van de bolletjes, en die diameter bepaalt weer in welke haarvaten de bolletjes uiteindelijk klem blijven zitten.

Vervolgens breng je die bolletjes over naar een waterig milieu zodat je ze in een patiënt kunt injecteren. En tot nu toe werd aangenomen dat ze vanaf dat moment stabiel zijn en zéker niet meer van grootte veranderen.

Die aanname klopt niet, hebben Thomas Epps en collega’s van de University of Delaware nu aangetoond met een mix van cryo-TEM elektronenmicroscopie en licht-, röntgen- en neutronenverstrooiingstechnieken.

Ook in water blijkt het zelfassemblageproces dynamisch genoeg om toe te laten dat er wat extra polymeermoleculen in de wand worden opgenomen, of zelfs om twee nanobolletjes te laten fuseren tot één grote. Het gaat vooral hard als je de oplossing vóór gebruik enthousiast schudt: dan kan de diameter van de bolletjes zomaar verdubbelen.

En dan heb je dus een probleem. Terwijl de oorspronkelijke diameter precies op maat was gemaakt voor de relatief nauwe haarvaten in een tumor, komen de vergrote bolletjes daar niet eens meer binnen. In plaats daarvan stranden ze bijvoorbeeld in de lever of de milt, waar de haarvaten net iets wijder zijn, en leveren dáár hun chemokuur af.

Daarbij loop je ook nog de kans dat de bolletjes minder stabiel worden. Met de diameter verandert immers ook de kromming van de wand, terwijl de vorm van de bouwstenen hetzelfde blijft.

De volgende vraag is of een sticker ‘niet schudden voor gebruik’ het probleem verhelpt of dat dat weer andere problemen geeft.

bron: University of Delaware