Grootste niet-virale deeltje ooit gekristalliseerd

Uit 96 identieke eiwitketens, elk bestaande uit 873 aminozuren, maakt de natuur een perfecte mensvriendelijke verpakking voor geneesmiddelen. Dat stellen onderzoekers van de UCLA en het Howard Hughes Medical Institute, die de structuur van deze deeltjes hebben opgehelderd via röntgendiffractie en computermodellering. Ze hebben de bouwtekening van wat ze ‘een vrachtvliegtuig op moleculaire schaal’ noemen, zojuist gepubliceerd in PLoS Biology.

Voor de diffractiemetingen moesten de Amerikanen de deeltjes eerst laten uitkristalliseren. Daarbij vestigden ze een record: nog nooit had iemand van een niet-viraal celdeeltje van deze omvang een kristal gemaakt.

Dat dergelijke ribonucleoproteïnedeeltjes (‘vaults’) bestaan, is in 1986 ontdekt. Inmiddels is duidelijk geworden dat ze in het cytoplasma van bijna alle dierlijke cellen voorkomen en dat ze in de loop der tijden nauwelijks zijn geëvolueerd. Dat doet vermoeden dat ze belangrijk zijn. Waar ze precies voor dienen is echter nog een raadsel, hooguit zijn er vage aanwijzingen dat ze iets met het immuunsysteem te maken hebben.

Het onderzoek betreft de buitenmantel van vaults uit een rattenlever. Die blijkt uit twee helften te bestaan. Elke helft wordt opgebouwd uit 48 parallelle eiwitketens die met hun ene uiteinde de wand en met het andere het dekseltje vormen.

Auteur David Eisenberg vergelijkt het omhulsel, dat normaal gsproken twee andere eiwitten en een stukje RNA bevat, met een Lockheed Galaxy, het grootste vrachtvliegtuig van de Amerikaanse luchtmacht: ‘Het vrachtruim is groot genoeg voor een compleet ribosoom of vor genoeg medicijnen om een hele cel te beheersen’.

bron: UCLA