Pijnstiller met ingebouwde veiligheid voor op het slagveld

Amerikaanse onderzoekers denken een injecteerbaar medicijn te kunnen formuleren dat niet alleen morfine bevat, maar ook een automatische compensatie voor de bijwerkingen van die morfine. Op die manier zouden gewonde soldaten zichzelf voortaan een morfine-shot kunnen toedienen als er geen dokter in de buurt is, zo meldt het Michigan Nanotechnology Institute for Medicine and Biological Sciences.

Volgens onderzoeksleider James Baker zou het ook een uitkomst kunnen zijn voor patiënten met chronische pijn.

De bijwerkingen in kwestie zijn onder meer verlaging van de bloeddruk en onderdrukking van de ademreflex. Dat leidt dan weer tot zuurstoftekort (hypoxie) in het bloed, met alle gevolgen van dien. In het ziekenhuis grijpt men dan in met een injectie van naloxone, een kortwerkende morfine-antagonist die de ademhaling herstelt. Maar daarvoor moet je wel voortdurend de patiënt in de gaten houden. Bovendien luistert de dosis vrij nauw: geef je te veel naloxone, dan valt de pijnstillende werking van de morfine óók weg. Op het slagveld is dat allemaal een beetje lastig: in de praktijk deelt medisch personeel (indien aanwezig) daar alleen maar morfine-shots uit en hoopt dan de gewonde in een veldhospitaal te krijgen voordat het mis gaat.

In Michigan hebben ze nu een precursormolecuul bedacht, dat bestaat uit naloxone en een indolchinonstructuur. Details werden onlangs gepubliceerd in het tijdschrift Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters.

Reductase-enzymen in het bloedplasma kunnen dit molecuul gemakkelijk doorknippen, waarbij dus naloxone vrijkomt. Dit gebeurt echter alleen wanneer het zuurstofgehalte van het bloed beneden een bepaald niveau komt. Is er meer zuurstof aanwezig, dan is de precursor stabiel. Baker denkt dat dit komt doordat bij een van de stappen van de ontkoppeling een radicaal wordt gevormd. Onder invloed van zuurstof wordt dat meteen weer teruggeoxideerd, zodat het hele doorknipproces niet doorgaat.

De volgende stap is om zowel de precursor als de morfine op te nemen in nanodeeltjes, die opgebouwd zijn uit dendrimeermoleculen. Die deeltjes kunnen worden gesuspendeerd in een vloeistof die soldaten zichzelf met een auto-injector zouden kunnen toedienen. Zowel de pijnstiller als de naloxone-precursor komen daarna in een vooraf ingesteld tempo vrij, zodat er in theorie niks meer fout kan gaan.

Dat dendrimeer is al eerder ontwikkeld binnen de universiteit. De octrooiaanvragen lopen nog.

Voorlopig is de precursor alleen in vitro uitgeprobeerd. Onlangs is voorzichtig begonnen met dierproeven, maar de resultaten daarvan zijn nog niet bekend.

bron: University of Michigan