Tumoren bestoken met holle nanodeeltjes vol ‘small interfering RNA’ dat ter plekke de productie van een enzym saboteert, blijkt echt te werken. Onderzoekers van het California Institute of Technology hebben voor het eerst een ‘proof of concept’ kunnen leveren tijdens een klinische test, zo melden ze op de webste van Nature.

Het idee achter siRNA is dat het het messenger-RNA doorknipt, dat de genetische code voor een eiwit overbrengt van het DNA naar een ribosoom. In principe kun je zo selectief de productie van elk ongewenst eiwit blokkeren. In vitro en bij rondwormpjes (C. elegans) werkt dat uitstekend. Maar bij mensen blijkt het een stuk lastiger, onder meer omdat het immuunsysteem niet zo dol op siRNA is.

In Californië hebben ze nu een nieuw type nanodeeltje uitgeprobeerd, dat momenteel wordt ontwikkeld door Calando Pharmaceuticals in Pasadena. Deze deeltjes (merknaam Rondel) bestaan voornamelijk uit een polymeer op basis van cyclodextrine dat zichzelf automatisch rond het siRNA wikkelt. Het zo ontstane hydrofobe bolletje wordt omhuld met polyethyleenglycolmoleculen waar aan één eind een adamantaangroep aan hangt. Een deel van die PEG-moleculen wordt dan aan het andere uiteinde nog voorzien van een ‘doelzoekende’ groep die zich specifiek aan een membraanreceptor van tumorcellen bindt.

Deze nanodeeltjes kun je gewoon in de bloedbaan injecteren. Ze hopen zich vanzelf op in de tumor, worden daar door endocytose de cellen ingezogen, en laten daar hun siRNA los zodra de cel probeert ze af te breken.

De klinische test betrof patiënten met een melanoom, en siRNA dat de productie verhindert van subunit 2 van ribonucleotide reductase. Dit enzym katalyseert de omzetting van ribonucleosides in deoxyribonucleosides en is dus essentieel voor de synthese van DNA. Dat het een bruikbare ‘target’ voor kankerbestrijding is, is al eerder klinisch bewezen.

Het was een fase 1-test die primair de veiligheid van de behandeling moest aantonen. Maar hij toonde tevens aan dat het principe werkt. In het tumorweefsel hoopten zich inderdaad nanodeeltjes op, in een concentratie die afhankelijk bleek van de toegediende dosis. En bij de patiënt die de hoogste dosis had gekregen, kon messenger-RNA worden aangetoond dat precies zo was doorgeknipt als je zou verwachten.

De onderzoekers zijn de eersten om toe te geven dat ze nog een heel eind van grootschalige toepassing af zitten. Maar zoals projectleider Mark Davis zegt: “It is a very exciting time”.

bron: CalTech