Een molecuul dat selectief een gemuteerde variant van een eiwit bindt, is in staat om melanoom-tumoren op z’n minst tijdelijk te laten krimpen. Er is een heel hoge dosis voor nodig maar voor de patiënt kan dat verder geen kwaad, zo claimen onderzoekers van Plexxikon uit Berkeley, Californië.

Het slechte nieuws is dat de tumoren vrij snel resistent worden tegen het molecuul, dat de werktitel PLX4032 heeft meegekregen. Maar als je bedenkt dat uitgezaaide melanomen dermate agressieve vormen van kanker zijn dat er tot nu toe eigenlijk helemaal niets tegen helpt, is het nog steeds een doorbraak.

Het eiwit in kwestie is een kinase genaamd B-RAF. Bij meer dan 60 procent van de patiënten met een melanoom vertoont het gen, dat er voor codeert, een bepaalde mutatie. Gevolg is dat het kinase een afwijkend signaal gaat geven en zo de groei van tumorcellen aanjaagt.

De mutatie zorgt voor een iets andere structuur van het oppervlak van B-RAF, en PLX4032 is specifiek ontworpen om dáár aan te binden. In de praktijk laat het molecuul inderdaad de ongemuteerde variant van B-RAF met rust, net als de ruim 200 andere eiwitten waar Plexxikon het mee heeft uitgeprobeerd.

In Nature doen de onderzoekers nu verslag van fase 1 van de klinische tests. In het begin leek PLX4032 niet te werken, zelfs niet als de patiënten zó veel pillen per dag kregen dat de onderzoekers vreesden dat het zou leiden tot een darmverstopping.

Een iets andere formulering, die gemakkelijker door het lichaam wordt opgenomen, blijkt echter wél te werken. Bij 24 van de 32 patiënten met de B-RAF mutatie werden de tumoren minstens 30 procent kleiner, bij twee anderen verdwenen ze zelfs geheel.

De essentie blijkt te zijn dat je de ongewenste signaalroute voor minstens 80 procent moet onderdrukken, wat alleen lukt met een extreem hoge dosis. Denk aan tweemaal daags 960 mg. De bijwerkingen zijn dan echter nog steeds relatief bescheiden.

Tests met een grotere groep patiënten moeten nu uitwijzen hoe ver PLX4032 de levensverwachting kan oprekken. Zoals het er nu naar uitziet kan het een maand of 7 duren voordat de tumoren voldoende resistentie hebben ontwikkeld.

bron: naturenews, C&EN