Met 4 of 5 methanolmoleculen kun je een rotaxaan als het ware van de handrem afhalen. Dat brengt toepassing als ‘moleculaire motor’ weer een stukje dichterbij, zo melden Nederlandse onderzoekers in Angewandte Chemie.

Rotaxanen bestaan uit een losse ring, die om een haltervormig molecuul heen zit. In principe kan die ring vrij verschuiven, maar in de praktijk heeft hij een paar voorkeursposities op de as waar hij moeilijk van af komt.

Die voorkeursposities worden in de hand gewerkt door waterstofbruggen tussen as en ring, en Anouk Rijs (FOM Rijnhuizen) en prof. Wybren Buma (UvA) hebben nu bedacht hoe je die bruggen kunt verbreken. Ze isoleerdeen één enkel rotaxaan bij zeer lage temperatuur en stuurden daar methanolmoleculen op af. Met infraroodspectroscopie hielden ze in de gaten wat er gebeurde.

Als IR-bron gebruikten ze daarbij de vrije elektronen infraroodlaser FELIX van FOM Rijnhuizen, die een breed spectrum aan aan infrarode golflengtes kan produceren met hoog vermogen.

Resultaat: wanneer je 4 à 5 methanolmoleculen toevoegt (niet allemaal tegelijk, maar één voor één) zie je de spectraallijn verdwijnen die karakteristiek is voor de binding tussen as en ring. Kennelijk komt op dat moment die ring los.

De volgende stap is om te proberen of je die ring ook inderdaad kunt verschuiven.

bron: FOM