A. fumarolicum gedijt bij pH 1

Uit een modderpoel op de hellingen van de Vesuvius heeft de Nijmeegse microbioloog Arjan Pol een methaanetende bacterie opgevist die zich het lekkerst voelt bij 50 tot 70 graden Celsius en een pH van 1 of minder. Kortom, in een medium dat gaten in je labjas brandt en trouwens ook in de huid daaronder. Acidimethylosilex fumarolicum, behorend tot de familie van de Verrucomicrobia, wordt deze week gepresenteerd op de website van Nature.

Onderzoeksleider prof. Mike Jetten noemt de vondst een toevalstreffer. Pol verwachtte eigenlijk zwaveletende bacteriën in de poel aan te treffen. De tot nu toe bekende methaanbacteriën verdroegen alleen pH’s van 5 of hoger.

A. fumarolicum is een aerobe bacterie, die is aangepast aan een zuurstofarme omgeving. Zijn metabolisme komt vrij traag op gang: in een bacteriekweek in het Nijmeegse lab was pas na zes weken een afname van de methaanconcentratie aan te tonen. Als hij eenmaal op dreef is, breekt hij echter genoeg methaan af om, volgens Jetten, een substantiële rol te spelen bij het in toom houden van het broeikaseffect.

Hoe dat metabolisme precies werkt is nog niet duidelijk. Inmiddels is het complete genoom van de bacterie in kaart gebracht. Een gen voor het enzym methaanmonooxygenase, dat methaan omzet in methanol, bleek er na enig zoeken wel in te zitten. Maar de bij methaanbacteriën gebruikelijke genen voor methanoldehydrogenase en formaldehyde-oxiderende enzymen ontbreken.

Jetten vermoedt dat de bacterie inzetbaar moet zijn voor industriële afgasreiniging, maar daarvoor is nog een hoop extra onderzoek nodig.

bron: Radboud Universiteit