Uit het Twentekanaal is een micro-organisme opgedregd dat ijzerionen reduceert door methaan te oxideren. Mike Jetten en collega’s van de Radboud Universiteit vermoedden al dat zo’n soort zou bestaan maar ze hebben het nu pas kunnen bewijzen, schrijven ze in PNAS.

Het vermoeden kwam voort uit het feit dat de koppeling van methaanoxidatie en ijzerreductie in theorie energiewinst oplevert, en de natuur zo’n niche zelden of nooit onbenut laat. Jetten heeft ooit een lijstje gemaakt van negen bizarre doch plausibele bacteriële metabolismen. Dit is de achtste die inderdaad blijkt te bestaan - voor de identiteit van de negende moeten we waarschijnlijk wachten op Jettens volgende publicatie.

Nummer acht heet voorlopig Candidatus Methanoperedens nitroreducens, waarbij dat candidatus aangeeft dat hij nog niet daadwerkelijk onder de microscoop is waargenomen. Vandaar dat bovenstaande afbeelding een kwestie van behelpen is. Het moet een anaeroob archaeon zijn, dat Fe³⁺ omzet in Fe²⁺ en daarmee vermoedelijk een belangrijke rol vervult in de ijzerkringloop. Mangaan (Mn⁴⁺) reduceren kan hij ook.

Het methaan wordt als het ware verbrand tot CO₂. De benodigde zuurstof komt uit de omzetting van nitraationen in ammoniumionen, waarbij dus stikstof wordt gereduceerd. Die ammoniumionen dienen weer als voeding voor andere soorten, zoals de eerder in Jettens lab ontdekte anammoxbacterie.

Het is niet de eerste ‘spookmicrobe’ die in de bodem van het Twentekanaal wordt aangetroffen. Sterker nog: M. nitroreducens werd aangetroffen in oude monsters die van vorige ontdekkingen waren overgebleven. Om hem te kweken moest iemand op het idee komen om een cultuur te voeden met methaan en ijzer(III)citraat, wat niet zo voor de hand ligt.

Onderzocht wordt nu of deze soort, net als indertijd de anammoxbacterie, een rol kan gaan spelen in innovatieve vormen van waterzuivering.

bron: Radboud Universiteit, de Volkskrant