Van ongeveer 80 procent van het menselijke DNA is nu duidelijk waar het voor dient. Het overgrote deel regelt de productie van de eiwitten waar 2 procent van het DNA daadwerkelijk voor codeert. Dat valt op te maken uit de resultaten van het ENCODE-project die woensdagavoind online zijn gezet, uitgesmeerd over 30 publicaties in de tijdschriften Nature, Genome Research en Genome Biology.

Nog maar een paar jaar geleden werd vrij algemeen aangenomen dat die 2 procent genen zowat de enige interessante fragmenten waren en dat de rest ‘junk DNA’ was. ‘The term junk DNA must now be junked’, zo tekende de BBC op uit de mond van een van de betrokken onderzoekers.

ENCODE is de optelsom van deelonderzoeken waaraan 440 wetenschappers in 32 labs in de VS, Groot-Brittannië, Spanje, Singapore en Japan hebben meegewerkt. Samen zijn ze sinds 2003 bezig geweest om alle 3 miljard basenparen van het menselijk DNA te screenen en er zo mogelijk een specifieke functie aan te verbinden.

Helemaal klaar zijn ze nog niet maar tot nu toe hebben ze 70.000 ‘promoters’ gevonden, dat zijn DNA-fragmenten die de aflezing mogelijk maken van een gen dat even verderop in de DNA-keten zit. Ook vonden ze bijna 400.000 ‘enhancers’ die de expressie beïnvloeden van een gen dat heel ergens anders zit.

Een commentaar in Nature maakt duidelijk dat de wetenschap desondanks nog lang niet klaar is met het DNA. Zo zou je eigenlijk álle beschreven experimenten moeten herhalen met álle 180 verschillende menselijke celtypen die in de ENCODE-artikelen langskomen, in het besef dat DNA zich in elk celtype een beetje anders pleegt te gedragen (anders zouden het immers geen verschillende celtypen zijn!). Ook zal er nog wel een hoop verschil zijn tussen verschillende individuen.

Critici voorspellen zelfs dat je met ENCODE eindeloos kunt doorgaan en - vooral - dat je er eindeloos geld in kunt blijven pompen, ten koste van ander onderzoek waar wellicht veel eerder iets bruikbaars uit komt.

Waarbij Nature opmerkt dat niemand dit hardop durft te zeggen uit vrees dat het ten koste van de eigen funding gaat.

bron: Nature, BBC News