Kranten schrijven wel over nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen, maar besteden nauwelijks aandacht aan rectificaties of tegenstrijdige vindingen. Dat laten Franse en Amerikaanse wetenschappers zien in PLOS ONE. Ze namen ADHD als voorbeeld.

De onderzoekers vinden dit een slechte zaak omdat massamedia een belangrijke bron van wetenschapsinformatie zijn voor zowel leken als professionals. Gonon en collega’s keken alleen naar kranten maar speculeren dat het voor televisie alleen nog maar erger gesteld is. Wetenschappelijke inzichten ontwikkelen zich nou eenmaal gedurende een bepaalde tijd en de meeste media blijken alleen aandacht te hebben voor primaire wetenschappelijke vindingen. Dat is gevaarlijk, zeggen de onderzoekers, omdat bij ADHD gebleken is dat wetenschappelijke claims over behandelingen en biomarkers helemaal niet waargemaakt konden worden.

De Dow Jones Factiva database werd gebruikt om te zoeken naar ADHD publicaties die populair waren in Engelstalige kranten. Er werd gezocht in artikelen uit de jaren ’90 met zoektermen als hyperactief, ADHD en wetenschapper. De onderzoeken die werden beschreven werden opgezocht via PubMed en zo werden 47 publicaties gevonden die primaire vindingen rapporteerden. Vervolgens werd gekeken hoe vaak een onderzoek in de media werd genoemd rond de tijd van publicatie. Voor de tien populairste publicaties werd via PubMed gezocht naar relevante gerelateerde onderzoeksresultaten. Vervolgens werd gekeken hoeveel media-aandacht deze publicaties kregen.

Slechts twee onderzoeksconclusies uit de top tien populairste publicaties bleven overeind. Drie werden volledig tegengesproken, vier werden behoorlijk aangepast en eentje is nog niet veranderd of tegengesproken maar lijkt erg onwaarschijnlijk. Zes van deze onderzoeken beschreven primaire vindingen. De top tien kreeg bovendien veel meer media-aandacht (223 artikelen) dan de 67 gerelateerde publicaties (57 artikelen). En als er aandacht was voor de gerelateerde publicaties, werd er vaak niet vermeldt dat ze een eerder onderzoek tegenspraken.

Gonon en collega’s denken dat de tekortkomingen van de media onder meer veroorzaakt worden door de trend om alleen positieve resultaten te publiceren en door het feit dat tegenstrijdige onderzoeken vaak in minder prestigieuze tijdschriften worden gepubliceerd. Voor media-aandacht in zijn geheel lijkt de ranking van de universiteit waar het onderzoek gedaan is, een grotere rol te spelen dan de impactfactor van het blad waar het onderzoek in gepubliceerd wordt.

Bron: PLOS ONE