De barometer van de economie staat op storm en de chemiesector blijft niet in de luwte. Voor zowel bedrijven als werknemers een goed moment om met scholing aan de slag te gaan. ‘Juist wanneer er minder geproduceerd hoeft te worden, komt tijd vrij voor scholing.’

De chemische industrie zit in zwaar weer. Het eerste chemische beroep op minister Donners werktijdverkorting is binnen. Tot 15 februari ligt Kisuma Chemicals, producent van kunststofadditieven, in Veendam volledig plat. Ook veel andere chemiebedrijven proberen de crisis het hoofd te bieden door in te zetten op tijdelijke productiestops, werktijdverkortingen, verplichte opname van vakantiedagen en de opheffing van afdelingen (zie ook pagina 5).

Voorlopig lijken vooral de contractors en mensen met tijdelijke contracten de eerste klappen op te vangen. Daarna komen als eerste de banen van medewerkers tot op operatorniveau in de gevarenzone. Voor hoogopgeleiden lijkt de ‘crisis’ in de chemische industrie nog wat verder van hun bed. Dat ziet ook bestuurder Egbert Schellenberg van FNV Bondgenoten. “Wij zien dat veel bedrijven nog niet toe zijn aan het inkrimpen van hun vaste basis. Wat wel gebeurt, is dat de vaste mensen tijdelijk ander werk krijgen, werk dat voorheen door contractors werd gedaan.”

“Bedrijven zijn vooralsnog niet geneigd hard te snijden in R&D-afdelingen, waar veel hogeropgeleiden werken”, stelt Schellenberg. “En door de verwachte pensioneringsgolf de komende tien jaar willen bedrijven met name jonge hogeropgeleiden binnen houden.”

Dat sluit aan bij het beeld van René Kemps van het werving- en selectie­bureau CLS in Wageningen. “Het is moeilijk om te zeggen dat wij iets zien veranderen in de arbeidsmarkt voor hogeropgeleiden in de chemie en life-sciences. December en januari zijn altijd rustige maanden wat betreft het aantal vacatures.”

Kemps’ ervaring is dat de arbeidsmarkt voor hbo’ers en wo’ers in de chemie en life sciences juist níet zo conjunctuur­gevoelig is. Het is geen IT of finance. “In de research komt er in goede tijden nooit ineens heel veel werk bij. In slechte tijden loopt het dan ook niet heel hard terug. Misschien zal de komende maanden blijken dat het iets moeilijker gaat. Maar het gaat niet in alle sectoren slecht. De farma loopt tot op heden prima.’’

Jobcoach

Wat te doen áls je baan straks onverhoopt minder zeker wordt? “Je kunt niet zo heel veel”, is de nuchtere slotsom van Willem de Lange, lector Human Resource Management bij Avans Hogeschool en onderzoeker bij de Organisatie voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek (OSA). “Je zit als werknemer in een sterk afhankelijke positie. Wat je zelf kunt doen is zorgen dat je employable blijft.” Oftewel, je inzetbaarheid vergroten door meer kennis en kunde.

Maar is in het huidige klimaat bij bedrijven nog wel geld voor scholing? “Natuurlijk gaan bedrijven bij bezuinigingen kijken waar ze kunnen snoeien in hun niet-primaire kosten. Maar ik zou alle bedrijven in Nederland willen oproepen: ga nou niet bezuinigen op scholing!”, stelt De Lange. “Juist wanneer er minder geproduceerd hoeft te worden, komt tijd vrij voor scholing. Een bedrijf dat niet investeert in zijn medewerkers, blijft zitten met onvoldoende gekwalificeerde mensen.”

Overigens wil De Lange met zijn nadruk op scholing niet zeggen dat voor de hoogst geschoolde werknemers in de chemie geen vuiltje aan de lucht is. “Niemand kan meer zeker zijn van de baan die hij nu heeft. Juist zeer hoogopgeleide specialisten moeten daarom nadenken over hun mogelijkheden en alternatieven. Want juist deze categorie loopt de grotere risico’s.”

Alternatieven zijn er volgens De Lange altijd. “Iedereen kan veel meer dan hij of zij denkt.” Soms kunnen echter iemands eigen denkbeelden zijn zicht op de alternatieven beperken. De Lange: “Het is nooit verkeerd om daar samen met iemand anders – bijvoorbeeld een jobcoach – naar te kijken. Maar doe dat wel voordat het te laat is.”

Andere functie

Veel mensen hebben de gang naar een jobcoach de laatste tijd al gemaakt. Coachings- en trainingsbureaus als Dreamjob, met vestigingen in heel Nederland, hebben het druk. Er is volop vraag naar begeleiding van outplacement, loopbaanbegeleiding en coaching, volgens directeur Marco den Hartog. Zijn tip voor werknemers lijkt sterk op die van De Lange. “Als het straks verkeerd gaat met je bedrijf, zie je dat als medewerker nu al aankomen. Dan is het van belang dat je niet wacht op wat komen gaat, maar tijdig kijkt hoe je je inzet kunt verbreden.”

Den Hartog benadrukt dat breder inzetbaar zijn meer is dan beter worden in je huidige werk. “Juist in een tijd als deze moet je goed voor ogen nemen wat je zelf wilt bereiken. Misschien zit je al 30 jaar op dezelfde researchafdeling en is het eigenlijk wel mooi geweest. Dan is nu wellicht de tijd om je loopbaan helemaal om te gooien. Of misschien zijn er talenten waar je nooit iets mee gedaan hebt, die je nu eens verder kunt ontwikkelen om je inzetbaarheid voor een andere functie bij misschien wel je huidige werkgever verder te vergroten.”

Bron: C2W1, 24 januari 2009