Biomarkers moeten potentie nieuw medicijn aantonen

Amerikaase onderzoekers hebben voor het eerst een kankermedicijn onderworpen aan een zogeheten fase 0-test, zo schrijven ze in Nature Reviews Drugs Discovery. Ze hopen dat deze strategie het geneesmiddelenonderzoek zal versnellen, door sneller duidelijk te maken of een verbinding echt wat doet.

Normaal gesproken kent klinisch onderzoek de fasen 1, 2 en 3. Fase 1 dient om de veiligheid van een nieuw geneesmiddel aan te tonen, fase 2 is onderzoek naar de werking op kleine schaal en fase 3 is een grootschalig vervolg daarop.

Het idee van fase 0 is om het nieuwe medicijn toe te dienen aan een klein aantal patiënten, nog voordat de veiligheid is getest. De dosis is dermate klein dat het geen kwaad zou moeten kunnen. Uiteraard mag je dat ook niet verwachten dat er enig klinisch effect zichtbaar wordt. Maar in bloed en/of weefsel van de patiënt kun je achteraf met gevoelige analyse-apparatuur wellicht bepaalde biomarkers terugvinden, die aantonen dat op moleculair niveau is gebeurd wat je hoopte dat er zou gebeuren.

Vind je helemaal niets, dan toont dat niet onomstotelijk aan dat het nieuwe medicijn niet werkt. Maar wel dat je je beperkte onderzoeksbudget voorlopig beter in andere moleculen kunt steken. Naar schatting 90 procent van de nieuwe medicijnen valt momenteel af tijdens de klinische tests, en hoe eerder ze dat doen hoe beter.

De onderzoekers van het National Cancer Insitute hebben deze strategie nu uitgeprobeerd met ABT-888, een potentieel kankermedicijn uit de pijplijn van Abbott Laboratories. Het moet het eiwit PARP uitschakelen, dat in de weg zit bij de apoptose (geprogrammeerde celdood) van kankercellen.

Eind 2005 kregen de onderzoekers toestemming om er mee te beginnen. In juni 2006 dienden ze het middel toe aan de eerste van zes kankerpatiënten, en in oktober kregen ze de eerste nuttige gegevens al binnen. Het middel lijkt inderdaad te doen waar het voor ontworpen is, en Abbott plant nu fase 1-test met een veel hogere dosis.

bron: news@nature