Syntheseroute uit 1944 eindelijk experimenteel bevestigd

De Amerikanen Robert Woodward en Willam von Eggers Doering hebben in 1944 terecht geclaimd dat ze kinine konden synthetiseren. Collega’s hebben de laatste drie synthesestappen voor het eerst met succes uitgevoerd. Daarbij gebruikten ze bovendien uitsluitend apparatuur en reagentia die in 1944 ook al beschikbaar zouden zijn geweest.

Kinine is een klassieke koortsremmer, die vroeger veel werd voorgeschreven aan malariapatiënten. Het middel wordt gewonnen uit boomschors, en het is nog nooit gelukt om een synthetische route te vinden die goedkoper is.

In de Tweede Wereldoorlog werd veel onderzoek naar die synthese gedaan. Uiteindelijk kwamen Woodward en Doering uit op een procedure die in 17 stappen het intermediair d-kinotoxine opleverde. De omzetting van d-kinotoxine in kinine, in nog eens drie stappen, was al in 1918 gepubliceerd door de Duitse chemici Paul Rabe en Karl Kindler. Op basis daarvan claimden de Amerikanen de ‘formele’ totale synthese van kinine… maar ze probeerden het niet uit.

Sindsdien woedde de discussie of Woodward en Doering op basis van Rabe’s werk ooit kinine hadden kunnen maken. Velen vermoedden dat het ze nooit zou zijn gelukt en dat de Duitsers misschien ook alleen maar dachten dat ze kinine in handen hadden.

Onderzoekers van Colorado State University melden nu echter in Angewandte Chemie dat ze het Duitse werk zo nauwkeurig mogelijk hebben nagebootst en inderdaad kinine in handen kregen.

Er zaten wel een paar fouten in het recept. Zo mag het aluminiumpoeder, dat als katalysator dient, niet al te zuiver zijn. Metallisch aluminium werkt niet, aluminiumoxide wel. Waarschijnlijk hebben de Duitsers dat nooit geweten. Tegen 1944 was veel zuiverder aluminiumpoeder verkrijgbaar en de onderzoekers anno 2008 vermoeden dat Woodward en Doering inderdaad moeite zouden hebben gehad om kinine te krijgen. Maar waarschijnlijk zouden ze dan wat anders hebben geprobeerd, zoas lithiumaluminiumhydride. Dat werkt ook.

Ook lukte het niet meer om zoals vroeger de tussenproducten door kristallisatie op te zuiveren. De daartoe benodigde inzichten in kristallisatietechniek zijn kennelijk verloren gegaan.

De onderzoekers dragen het artikel op aan Doering, die vorig jaar 90 werd en het gelukkig nog heeft mogen meemaken dat hij gelijk kreeg.

bron: naturenews