25.000 Nederlandse publicaties in de etalage, maar voor wie?
Keur der Wetenschap. Zo heet de nationale internetetalage voor wetenschappelijk onderzoek, die de stichting SURF in het leven heeft geroepen. Hij bevat het complete wetenschappelijke oeuvre van 206 Nederlandse toponderzoekers, geselecteerd door KNAW, NWO en de gezamenlijke universiteiten. Althans, voor zover de organisatie er de auteursrechten van heeft. Zo veel mogelijk stukken zijn rechtstreeks van de site te downloaden; in veel gevallen heeft men ze er speciaal voor ingescand. Maar in (te) veel gevallen mag men alleen aangeven dat een artikel bestaat, en waar geïnteresseerden het tegen betaling kunnen bestellen.
Het is een hoop werk geweest en voor de uitverkoren auteurs is het een hele eer om in deze galerij der groten te worden opgenomen. De belangstelling blijkt veel groter dan verwacht: de eerste dagen was de server regelmatig overbelast. Maar voor serieus literatuuronderzoek wil je toch een bibliotheek hebben met wat meer keuze. Met andere woorden: wat héb je hier aan?
Open Access
Op die vraag blijken verschillende antwoorden mogelijk. Zelf ziet SURF er vooral een actie in tegen wetenschappelijke uitgevers, zoals Reed Elsevier. De site is gemaakt in het kader van het programma Digital Academic Repositories (DARE), dat alle wetenschappelijke literatuur vrij beschikbaar wil laten komen via internet. Daartoe moeten de teksten worden opgeslagen in lokale databanken (repositories) van de betrokken universiteiten. De nieuwe website laat alvast een beetje zien hoe mooi de wereld zou kunnen zijn zonder copyrights.
De gearchiveerde wetenschappers hebben andere redenen om blij te zijn met het initiatief. Zo hoopt de Delftse microbioloog Gijs Kuenen dat de website het grote publiek meer bewust zal maken van het belang van wetenschap. “Hij kan laten zien dat we internationaal een hoop te bieden hebben. Nederland is niet erg pro-wetenschap en dat zou ik graag zien veranderen.”
Hij is niet bang dat de doelgroep de site helemaal niet zal kunnen vinden. “Ik gebruik Google best wel veel, en jongeren doen dat ook. Daarmee komen ze vanzelf op dit soort websites terecht. Als ze dan zien dat er een hele verzameling lieden is die internationaal wat te vertellen heeft, dan denken ze misschien: hé, we zijn tóch een kennisland.”
Begrijpelijk
De Nijmeegse organicus Jan van Hest, lid van de Jonge Akademie van de KNAW, ziet er ook een signaal in voor de wetenschappers zelf. Van de artikelen, die nu op de website staan, is het grootste deel voor leken onbegrijpelijk. Hoog tijd dat daar verandering in komt: “De Keur der Wetenschap is een begin. Het is belangrijk dat wetenschappers goed nadenken over de vraag hoe ze hun communicatie kunnen verbeteren. Je moet wetenschap niet alleen vastleggen in publicaties, maar ook naar buiten brengen. Eigenlijk moet je al op scholen beginnen met te laten zien wat kennis is, en wat kennisverrijking is. Binnen de Jonge Akademie voel je dat dit heel sterk leeft. Onze maatschappij is grotendeels gebaseerd op kennis, en dat realiseren we ons veel te weinig.” |
Nog geen opmerkingen