Op Curaçao is grote beroering ontstaan over geknoei met katalysatorpoeder door de plaatselijke Isla-raffinaderij. De ‘sneeuw’ die onlangs op het nabijgelegen Julianadorp neerdaalde, zou veel gevaarlijker zijn geweest dan de raffinaderij eerder beweerde. Sleutelwoorden: ‘sterk irriterend’ en ‘kankerverwekkend’.

De druk op de lokale overheid om de sterk vervuilende installatie nu eindelijk definitief te sluiten, is nog nooit zo groot geweest.

Het incident in Julianadorp dateert van 2 juni. Wat er vrijkwam was ‘equilibrium catalyst’, de katalysator die in een kraakinstallatie wordt rondgepompt om de afbraak van lange koolstofketens te bevorderen. Zulke ongelukjes, veroorzaakt door een procesverstoring die de overdrukbeveiliging laat aanspreken, komen bij raffinaderijen wel vaker voor. In het geval van de Isla schijnt het de vijfde keer sinds 2004 te zijn geweest, en ook omwonenden van Shell Pernis kunnen er over meepraten.

Dergelijke kraakkatalysatoren bestaan vrijwel geheel uit aluminium- en siliciumoxide, en worden dan ook algemeen beschouwd als tamelijk onschadelijk. In Spijkenisse en Hoogvliet krijgen de omwonenden te horen dat het ‘voornamelijk zand’ is. Ook in Julianadorp werden mensen op deze manier door de Isla gerustgesteld.

Een klein detail blijft dan echter onvermeld. Zo’n katalysator raakt namelijk langzaam vervuild door ingrediënten uit de verwerkte aardolie. Berucht zijn in dit verband de metalen vanadium en nikkel, omdat ze de katalytische werking in de weg staan. Maar de rest van het Periodiek Systeem kan er ook in zitten.

De Isla heeft nu na lang aandringen een ‘materials safety data sheet’ (MSDS) vrijgegeven van gebruikte kraakkatalysator. Hij komt van Metaloy uit Cleveland (Ohio), een bedrijf dat gespecialiseerd is in het ophalen van uitgewerkte katalysatoren teneinde er metalen uit terug te winnen. En er staat in principe alles op vermeld dat kan worden aangetroffen in een gebruikte katalysator van een willekeurig merk, met alle mogelijke gevaren er bij.

Daarbij zijn dus 5 ingrediënten die zeker of mogelijk kankerverwekkend zijn: kwarts, lood, nikkel, titaandioxide en yttrium. Vanadium is niet kankerverwekkend maar wel sterk irriterend. De MSDS-sheet waarschuwt dan ook om voorzichtig met het katalysatorpoeder te zijn, te zorgen dat je het niet in je ogen krijgt en handschoenen te dragen bij het opruimen.

MSDS-sheets nemen altijd het zekere voor het onzekere, en dit exemplaar geeft bovendien een ‘worst case’-omschrijving van de samenstelling van dit poeder. De vraag of de Isla-katalysator echt zulk gemeen spul was is hiermee nog niet beantwoord, maar uit de beschrijving mag je gerust concluderen dat ‘onschadelijk’ ook geen adequate onschrijving was.

En hoeveel je er van binnen moet krijgen om ziek te worden is al helemaal niet duidelijk, maar deze conclusie kun je niet bepaald geruststellend noemen.

En de Isla heeft sowieso al een zeer slechte naam op Curaçao. De stokoude installatie, die ooit van Shell is geweest en tegenwoordig wordt gerund door de Venezolaanse staatsoliemaatschappij PDVSA, veroorzaakt zeer veel stankoverlast. Er zijn berichten dat het zo erg is dat er mensen aan dood gaan. Dat nogal wat inwoners van Julianadorp door het poeder onwel zijn geworden, kan dus net zo goed een kwestie van suggestie als van vergiftiging zijn geweest… al kwamen de symptomen wel verdacht sterk overeen met die waar op de MSDS-sheet wvoor wordt gewaarschuwd.

Omwonenden en milieugroeperingen proberen al jaren maatregelen af te dwingen, maar de installaties zijn zò verouderd dat modernisering meer zou gaan kosten dan ze waard zijn. En vanwege de werkgelegenheid dringt de overheid ook niet al te hard aan op sluiting.

Maar misschien dat het poeder-incident die overheid eindelijk het laatste zetje geeft om krachtdadig in te grijpen.

bron: Antilliaans Dagblad e.v.a