Om de productie van zaadcellen tijdelijk stil te leggen hoef je maar één gen te blokkeren. Dat opent perspectieven voor een hormoonvrije mannenpil, schrijven Schotse onderzoekers in PLoS Genetics.

Natuurlijk optredende mutaties in het gen zouden tevens een verklaring kunnen bieden voor sommige gevallen van onvruchtbaarheid.

Het gen codeert voor een ATPase-eiwit genaamd Katnal1 (voluit Katanin p60 subunit A-like1). Dat eiwit moet microtubuli doorknippen in zogeheten Sertolicellen, die de rijpende zaadcellen omringen en ze voorzien van voeding en bescherming. Zonder dat knipproces ‘mislukt’ de zaadcel en wordt hij na verloop van tijd weer afgebroken.

Lee Smith en collega’s (University of Edinburgh) ontdekten het tijdens een studie, waarbij muizengenen min of meer willekeurig werden stilgelegd om te zien of dat tot onvruchtbaarheid leidde.

Het belang van dat Katnal1-gen wordt onderstreept door het feit dat het in 400 miljoen jaar niet of nauwelijks lijkt te zijn gemuteerd. Mensen hebben het dus ook. Het gekke is echter dat stillegging alleen een zichtbaar effectlijkt te hebben in de testikels; in andere lichaamsdelen hoort het gen net zo goed tot expressie te komen, maar kennelijk is de functie daar minder essentieel.

Het idee is nu om een molecuul te ontwikkelen dat het Katnal1-gen tijdelijk stillegt. Dat zou dus moeten leiden tot tijdelijke onvruchtbaarheid, zonder blijvende schade.

Het grote voordeel ten opzichte van eerdere ‘mannenpillen’ zou moeten zijn dat er niet wordt ingegrepen in de mannelijke hormoonhuishouding, en dat je dus niet hoeft te vrezen voor bijwerkingen op dat vlak. En als er dan geen ándere bijwerkingen blijken te zijn, zou het zelfs kunnen dat mannen bereid zijn om zo’n pil te slikken.

Alhoewel…

bron: University of Edinburgh