Na bijna 50 jaar valium slikken weten we eindelijk hoe dit kalmerende middel precies werkt. Onderzoekers van de Vrije Universiteit wisten samen met Weense collega’s de structuur op te helderen van het receptoreiwit dat deze zogeheten benzodiazepinen bindt, schrijven ze in Nature Chemical Biology.

Van deze zogeheten GABA_A-receptoren was eigenlijk niet veel meer bekend dan dat het chloride-ionkanalen zijn, die zijn opgebouwd uit 5 sub-units. Die 5 worden dan gekozen uit minstens 19 bekende varianten. Het is echter nog nooit gelukt om de receptor te laten uitkristalliseren, zodat het ook niet mogelijk was om via de gebruikelijke röntgenkristallografie-analyse de structuur te bepalen.

Vandaar dat Chris de Graaf, Iwan de Esch en hun Weense collega’s eerst hebben geprobeerd om via computersimulaties de meest waarschijnlijke structuur te voorspellen. Vervolgens konden ze experimenteel controleren of die voorspelling klopte, door veranderingen aan te brengen in de aminozuurvolgorde en te kijken of het effect in de praktijk hetzelfde was als in het computermodel.

Ze denken nu redelijk goed te weten hoe GABA_A-receptoren zich binden aan benzodiazepinen, waarvan Valium (diazepam, 7-chloor-1,3-dihydro-1-methyl-5-fenyl-1,4-benzodiazepin-2(3H)-on) en Rohypnol (flunitrazepam, 6-(2-fluorofenyl)-2-methyl-9-nitro-2,5-diazabicyclo[5.4.0]undeca-5,8,10,12-tetraen-3-on) de bekendste en tevens beruchtste voorbeelden zijn. Op die kennis heeft de biomedische wereld zitten wachten sinds 1963, toen valium voor het eerst op de markt kwam.

Maar belangrijker is dat je in dat computermodel ook kunt uitproberen of er nog andere moleculen zijn die op diezelfde receptor passen. Er zijn er al een paar gevonden waarvan niemand het ooit zou hebben verwacht. Gehoopt wordt nu dat daar iets tussen zit met minder bijwerkingen dan valium.

bron: VU