Met een speciale röntgendiffractietechniek kun je precies volgen hoe koper groen wordt. Handig voor architecten en doehetzelvers die dit visueel interessante effect beter in de hand willen krijgen, schrijft een Vlaams-Engels onderzoeksteam in het tijdschrift Analytical Chemistry.

Volgens Annemie Adriaens (Universiteit Gent) en Mark Graeme Dowsett (University of Warwick) kan het ook een manier opleveren om echt antiek, dat door de tijd groen is uitgeslagen, te onderscheiden van nepproducten die versneld zijn vergroend dankzij chemische trucs.

Dat groen wordt veroorzaakt door CuCl oftewel nantokiet, een mineraal dat niet of nauwelijks oplosbaar is in water. De meest gebruikte chemische trucs werken met een verzadigde CuCl₂- oplossing, die met Cu reageert tot CuCl. Een twistpunt is daarbij of er wel of geen zuurstof bij mag komen.

Voor de nu verschenen publicatie is het allebei uitgeprobeerd: spincoaten van koper met CuCl₂ in de buitenlucht, of CUCl₂ opdruppelen in een vacuümcel. In beide gevallen werd het oppervlak gevolgd met time-lapse röntgendiffractie, gebruikmakend van straling uit een synchrotron.

Conclusie: die lucht maakt niet uit, je krijgt altijd nantokiet.

Andere proefondervindelijk vastgestelde receptjes blijken ook te kloppen: als je het nantokiet lang genoeg afspoelt met water, krijg je als nevenproducten cupriet (Cu₂O, rood) en paratacemiet (Cu₂(OH)₃Cl, blauwgroen).

Veel meer dan aantonen dat deze techniek het volgen van corrosieprocessen mogelijk maakt, doet het artikel intussen niet. Het wachten is op vervolgpublicaties met wat meer concrete informatie.

bron: C&EN