Een eiwit genaamd TRIM46 blijkt essentieel voor de inwendige structuur van zenuwcellen. Utrechtse celbiologen verdenken het van betrokkenheid bij een hele reeks neurale aandoeningen, schrijven ze in het tijdschrift Neuron.

Bekend was al dat TRIM46 (de afkorting staat voor tripartite motif containing) bestaat. En ook dat dergelijke eiwitten zich binden aan microtubuli, de eiwitbuisjes die onderdeel vormen van het inwendige cytoskelet cellen.

Maar Casper Hoogenraad en collega’s hebben nu ontdekt wat de exacte rol van TRIM46 is in zenuwcellen. Het blijkt microtubuli parallel te kunnen leggen, in dichte bundels. En zulke parallelle microtubuli zijn karakteristiek voor het axon, de enige uitloper van een zenuwcel die een signaal uitzendt.

In het eerste stadium van de embryonale groei blijkt TRIM er dan ook voor verantwoordelijk dat die axonen überhaupt ontstaan. Daarmee bepaalt het tevens aan welke kant van elke zenuwcel dat axon komt te zitten, en dus in welke richting die hele cel wordt gepolariseerd.

Of TRIM46 daarbij actief een bepaald uiteinde van de zenuwcel uitzoekt, en zo ja op welke grond, is overigens nog een raadsel.

Maar ook als het axon zich eenmaal heeft gevormd, blijkt TRIM46 nodig om het cytoskelet in vorm te houden. Schakel je het eiwit uit, dan raakt de organisatie in de war. Het axon gaat steeds meer lijken op een dendriet, een uitloper van de zenuwcel die als ontvanger dient van de signalen van een naburig axon. Uiteindelijk weet de zenuwcel niet meer welke van zijn uitlopers het axon is, en kan hij niet meer functioneren.

Bekend is dat bij veel neurale ontwikkelingsstoornissen, van autisme tot alzheimer, de organisatie in de axonen inderdaad niet in orde is. Of dit komt door problemen met de TRIM46-toevoer, is nu volgens Hoogenraad de million dollar question. Zo ja, dan kun je immers proberen om er met geneesmiddelen iets tegen te doen.

bron: UU