Eierstokkanker is grondiger te verwijderen als je de tumorcellen vooraf inkleurt. Groningse chirurgen hebben dat als eersten ter wereld bewezen, melden ze in Nature Medicine.

Het zou de overlevingskansen van patiënten met eierstokkanker aanzienlijk kunnen verbeteren. Deze aandoening wordt vaak pas ontdekt als er al uitzaaiingen zijn in de buikholte. Hoe meer je daarvan wegsnijdt, hoe beter het zou moeten zijn.

De inkleurtechniek is gebaseerd op het feit dat 90 tot 95 procent van alle eierstoktumoren een sterk verhoogd aantal folaatreceptoren (FR-alfa) laat zien. Samen met onderzoekers van Purdue University (VS) heeft de Groningse chirurg Go van Dam nu een kleurstof ontwikkeld die zich specifiek aan deze receptoren hecht. Chemisch gezien is het een folaatgroep die via een ethyleendiamine-‘spacer’ wordt gekoppeld aan fluoresceïne-isothiocyanaat (FITC). Al eerder was aangetoond dat deze stof voor de patiënt onschadelijk is.

Met een speciale combinatie van camera en belichting, ontwikkeld aan de Technische Universität München, zijn vervolgens de cellen zichtbaar te maken waaraan zich deze kleurstof heeft gehecht, en die dus hoogstwaarschijnlijk kwaadaardig zijn.

De onderzoekers hebben er een filmpje van gemaakt:

Inmiddels is bij een klein aantal patiënten uitgeprobeerd of het werkte. Goedaardige gezwellen lichtten inderdaad niet op en kwaadaardige wèl, al zat er één patiënt tussen bij wie het niet bleek te werken. Als alles goed gaat, blijkt de fluorescentie gedurende 2 tot 8 uur na toediening zichtbaar te blijven. Daarbij kun je uitzaaiingen van minder dan een kwart millimeter diameter nog zien.

Inmiddels zijn afspraken gemaakt met de Mayo Clinic in de VS om veel grotere aantallen patiënten op deze manier te gaan opereren, en dan ook te gaan bijhouden of de levensverwachting daadwerkelijk toeneemt.

Bij andere vormen van kanker zou het ook kunnen werken, al is de overexpressie van de folaatreceptor daarbij lang niet zo algemeen.

bron: UMCG, naturenews, Purdue