Bruikbare levercellen laten groeien in een petrischaaltje blijkt een kwestie te zijn van een stuk of wat kleine moleculen toevoegen. En we weten nu ook welke, schrijven Harvard- en MIT-onderzoekers in Nature Chemical Biology.

Tot nu toe lukte het nooit om levercellen (hepatocyten) lang goed te houden buiten het menselijk lichaam, en al helemaal niet om functioneel leverweefsel te kweken dat eventueel als transplantatiemateriaal zou kunnen dienen. De cellen raakten na korte tijd hun specialisatie kwijt. Wat des te vreemder is als je weet dat de lever in de mens keurig aangroeit wanneer je een stuk wegsnijdt.

MIT-onderzoeker Sangeeta Bhatia en collega’s hebben nu een high-throughputonderzoek gedaan waarbijj ze duizenden levercellen van acht donoren blootstelden aan 12.480 verschillende chemicaliën uit een stoffenbibliotheek van het Broad Institute. Dat kon dankzij een eerder door Bhatia bedachte truc om de levercellen althans eventjes ‘goed’ te houden, doior ze te vermengen met muizen-fibroblastcellen.

Daarbij werden twee effecten in de gaten gehouden: met imagingtechnieken werd gekeken of het aantal he[patocyten was toegenomen (gelukkig zijn ze vrij eenvoudig van fibroblasten te onderscheiden) en met een Elisa-assay werd gekeken of ze albumine-eiwit produceerden, wat een maat voor het correcte functioneren van hepatocyten is.

Uiteindelijk kwamen er 12 verbindingen uit die het welzijn en/of de groei van levercellen bevorderen.

Twee daarvan leken vooral goed te werken bij celmateriaal van jonge donoren. Daar zijn dus wat extra proefjes mee gedaan met celmateriaal dat eerst tot stamcel was gedeprogrammeerd, en vervolgens geherprogrammeerd tot levercel. Tot nu toe leverde die programmeering alleen foetaal leverweefsel op, dat sterk afwijkt van een volwassen lever. Maar met die extra stoffen erbij rijpten de cellen duidelijk beter, wat werd bevestigd door een onderzoekje naar de expressie van 83 specifieke leverenzymen.

Het volgende plan is om zulke levercellen te gaan kweken op een 3D-raamwerkje van kunststof, in de hoop iets te creëren dat voldoende op een echte lever lijkt om een poging te wagen het als zodanig in een muis te monteren.

Een andere onderzoeksrichting betreft het gebruik van de gevonden verbindingen als medicijn, dat wellicht beschadigde levers versneld weer laat aangroeien. En mogelijkheid 3 is het onderzoeken of dezelfde verbindingen soms ook de groei van hele andere celtypes bevorderen, en of er misschien zelfs een universeel groei-aansturingsmechanisme blijkt te zijn gevonden.

bron: MIT