In suikerketens schuilt het mechanisme dat de levensduur van veel eiwitten in de bloedbaan bepaalt. En mogelijk hebben veel ziektes te maken met haperingen in dit tot nu toe onbekende mechanisme, claimen Californische onderzoekers in PNAS.

Die suikerketens of N-glycanen zijn opgebouwd uit diverse losse sacharide-bouwstenen. De meeste menselijke eiwitten (‘glycoproteïnen’) krijgen er direct ná de eiwitsynthese een aantal van mee. Dat deze’‘glycosylering’ essentieel is voor de werking van zulke eiwitten was al duidelijk: wanneer je zo’n eiwit laat namaken door een bacterie die niet met suikers kan omgaan, functioneer het resultaat vaak niet.

Maar dat in die glycosylering tevens een soort klok schuilt die de levensduur van het eiwit bepaalt. is nieuw.

Volgens de publicatie komt het er op neer dat diverse glycosidase-enzymen stukje bij beetje bouwstenen van de N-glycanen af snoepen. Daardoor gaan dus ándere bouwstenen het uiteinde vormen. Op een gegeven moment wordt dat uiteinde daardoor herkenbaar voor een andere groep eiwitten, zogeheten lectines, die heel selectief bepaalde koolwaterstofketens binden. En dat leidt de recycling van het eiwit tot losse aminozuren in.

Hoe lang het duurt eer het zo ver is, lijkt vooral af te hangen van de oorspronkelijke opbouw van die ketens. Die bepaalt immers welke enzymen er in welke volgorde vat op kunnen krijgen.

Onduidelijk is nog of het bij alle glycoproteïnen zo werkt. Maar de onderzoekers hebben in menselijk bloed alvast 603 verschillende eiwitten aangetroffen waar zo’n lectine aan hing.

Ze wijzen er op dat een gewijzigde expressie van glycosidase-enzymen eerder is vastgesteld bij een hele reeks aandoeningen waaronder diabetes, pancreatitis, kanker, hartinfarcten, nierfalen, levercirrose en virale hepatitis. Of en wanneer die afwijkingen slechts een symptoom zijn of juist de oorzaak, verdient zeker nader onderzoek.

bron: UC Santa Barbara, Sanford–Burnham–Prebys Medical Discovery Institute, PNAS