Ontdekking: hypochloriet laat eiwitten ontvouwen

Bleekwater doodt bacteriën door een aantal van hun essentiële eiwitten te ontvouwen. Die gaan vervolgens klonteren en worden daardoor definitief onbruikbaar, zo melden onderzoekers van de University of Michigan (Ann Arbor) in Cell.

Tot nu toe wist niemand precies waarom hypochloriet (ClO^-), de actieve component van bleekwater, zo dodelijk voor bacteriën is. Ondanks het feit dat het spul al sinds mensenheugenis wordt gebruikt als ontsmettingsmiddel.

De groep van biochemicus Ursula Jakob ontdekte het effect per ongeluk. Ze deden onderzoek naar het chaperonne-eiwit Hsp33, dat andere eiwitten helpt om in vorm te komen én te blijven. Een gemodificeerde E. coli-stam, die Hsp33 niet aanmaakte, bleek veel gevoeliger voor bleekwater dan normaal.

Toen ze nog eens goed keken wat er gebeurde, zagen ze dat verschillende eiwitten gingen klonteren wanneer de bacterie met bleek werd bewerkt.

Het lijkt te komen doordat hypochloriet het aminozuur cysteïne zeer gemakkelijk oxideert, veel sneller dan bijvoorbeeld waterstofperoxide. De schade is voldoende om het eiwit te laten ontvouwen. Daarbij komen andere aminozuren, die normaal gesproken naar binnen gevouwen zitten, aan de oppervlakte, met als gevolg dat ze bindingen kunnen vormen met aminozuren in andere peptideketens. Een klont is het gevolg.

Jakob vergelijkt het met wat er met eiwit gebeurt wanneer je een ei kookt. Thermolabiele eiwitten, die relatief gevoelig zijn voor hitte, blijken trouwens ook het meest gevoelig zijn voor bleek.

Hsp33 is weer een ander verhaal. Deze chaperonne moet gedeeltelijk ontvouwen om actief te worden, en ook dát blijkt door hypochloriet te worden bevorderd. Het eiwit lijkt dan ook deel uit te maken van het verdedigingsmechanisme tegen bacteriële infecties. Menselijke immuuncellen maken namelijk ook hypochloriet aan, en Hsp33 moet voorkomen dat daardoor naast de bacteriële eiwitten ook de eigen eiwitten worden gesloopt.

bron: University of Michigan, naturenews