In Science presenteren Harvard-onderzoekers een spectaculaire visualisering van de ontwikkeling van antibioticaresistentie. In een petrischaal die op zich al rijp lijkt voor het Guinness Book of Records.

De ‘microbial evolution and growth arena’ (MEGAplate) van Michael Baym, Roy Kishony en collega’s is een bak van 120 bij 60 cm, gevuld met 14 liter agar als voedingsmedium. Ze verdelen hem in zones met verschillende antibioticaconcentraties.

De bacteriën (hier E.coli) beginnen aan de korte zijden, waar geen antibioticum zit. De zones daarnaast bevatten net genoeg antibiotica (in dit geval trimethoprim) om ze te doden, tenzij ze resistentie ontwikkelen. In de volgende zones is de concentratie telkens een factor 10 hoger, en in het midden zit je op 1000 keer de letale dosis.

Je hangt er een camera boven en schiet op gezette tijden een plaatje. Na twee weken plak je die aan elkaar tot een filmpje, en dan kun je zien hoe de bacteriën langzaam terrein winnen naarmate ze aan de hogere concentraties wennen.

Het filmpje laat onder meer zien dat sommige bacteriën inderdaad het midden weten te bereiken. Interessanter is dat dat in eerste instantie vaak niet eens de meest resistente stammen zijn; kennelijk is simpelweg vooraan zwemmen óók een evolutionair voordeel.

Kishony zegt overigens op het idee te zijn gebracht door de Hollywood-rampenfilm Contagion uit 2011. Die ging over resistente virussen, maar er werd een enorm digitaal reclamebord voor gemaakt in de vorm van een petrischaaltje waarin lichtgevende microben rondzwommen.

bron: Harvard Medical School