Chinese onderzoekers hebben een betrouwbare methode bedacht om zilver-nanodeeltjes en zilverionen van elkaar te scheiden. Ze hopen zo eindelijk helder te krijgen waar de milieutoxiciteit van zilver precies in zit, melden ze in Analytical Chemistry.

Tot nu toe is alleen duidelijk dàt nanozilver toxisch is. Niet voor niets worden zulke nanodeeltjes tegenwoordig toegevoegd aan sokken, teneinde de door micro-organismen veroorzaakte zweetlucht te onderdrukken. Maar niemand weet of de deeltjes zelf bacteriën doden, of dat alleen de zilverionen verantwoordelijk zijn die vrijkomen wanneer zulke deeltjes gedeeltelijk oplossen. Dat die ionen giftig zijn, staat immers vast.

En het probleem is dat met traditionele extractiemethoden die twee vormen van zilver niet betrouwbaar zijn te scheiden. Ook komt het voor dat de nanodeeltes er door worden aangetast, waardoor verdere experimenten met die deeltjes niet representatief meer zijn.

Jingfu Liu en collega’s (State Key Laboratory of Environmental Chemistry and Exotoxicology, Peking) hebben het nu geprobeerd met ‘cloud point extraction’. Hierbij voeg je een niet-ionische oppervlakte-actieve stof toe die zich groepeert rond de nanodeeltjes: de Chinezen gebruikten hiervoor 1,1,3,3-tetramethylbutylfenyl-polyethyleenglycol oftewel Triton X-114.

Vervolgens verhoog je de temperatuur tot je het zogeheten ‘cloud point’ bereikt. Op dat moment zie je een fasenscheiding: de deeltjes-met-detergent klonteren en scheiden zich af van de rest van de vloeistof die daardoor troebel wordt (vandaar ‘cloud’!). De ionen blijven achter in die vloeistof.

Door afcentrifugeren kun je de fases afzonderlijk in handen krijgen. Met inductief gekoppeld plasma-massaspectrometrie (ICP-MS) kun je vervolgens bepalen hoeveel zilver er in zit.

Naar de toxiciteiten hebben de Chinezen nog niet gekeken, dat mag een ander doen. Maar wat ze wèl gedaan hebben, is zes consumentenproducten analyseren waar volgens het etiket zilvernanodeeltjes in zouden moeten zitten. In drie daarvan troffen ze alleen zilverionen aan. Ze vermoeden dat het nanozilver al was opgelost voordat de producten in de winkel belandden.

bron: C&EN