Voor het eerst zijn volwassen cellen in een levende muis hergeprogrammeerd tot stamcellen. Het zou een eerste stap kunnen zijn naar het regenereren van ledematen of andere organen, juichen Spaanse onderzoekers in Nature.

Het slechte nieuws is dat het proces nog niet of nauwelijks is te sturen en dat de muizen er bepaald niet gezonder van worden. Er is al gsuggereerd dat een dergelijk experiment nooit eerder is uitgeprobeerd omdat men de dierenmishandeling niet de moeite waard vond.

Zoals bekend is dat herprogrammeren een kwestie van het aanzetten van een viertal genen (Oct4, Sox2, Klf4 en c-Myc) die normaal gesproken alleen in de embryonale fase actief zijn. De Japanner Shinya Yamanaka kreeg vorig jaar een Nobelprijs voor die ontdekking.

Manuel Serrano en collega’s van het Spaanse nationale kankeronderzoekscentrum CNIO hebben nu via genetische modificatie muizen een extra pakketje van deze genen meegegeven, dat op elk gewenst moment kon worden aangezet door toevoeging van doxycycline aan het drinkwater. Die toevoeging bleek er toe te leiden dat de muizen vol kwamen te zitten met teratomen, een soort primitieve, gedesorganiseerde tumoren. Hoelang ze dat overleefden hing voornamelijk van de dosis doxycycline af.

De onderzoekers concluderen eruit dat diverse cellen inderdaad worden hergeprogrammeerd tot ‘totipotente’ stamcellen, dat zijn cellen die nog iets meer mogelijkheden hebben dan de pluripotente cellen die je bij herprogrammering in vitro krijgt. Ze lijken wat dat betreft op de cellen uit een morula, een heel pril embryo met nog maar enkele tientallen cellen. Hoe het kan dat de herprogrammering in een muis dus verder gaat dan in een petrischaaltje, is wellicht de interessantste vraag die dit onderzoek oproept.

Vervolgens specialiseren de stamcellen zich opnieuw, maar op een totaal ongecontroleerde manier zodat je die teratomen krijgt.

Eer dit een manier oplevert om afgehakte mensenhanden weer te laten aangroeien, zijn we uiteraard nog even bezig. Om te beginnen kun je mensen moeilijk preventief genetisch modificeren, om van het limiteren van de herprogrammeering tot de plek waar het nodig is nog maar te zwijgen.

bron: Nature