Graffitispuiter ‘WAL’ bekladde deze zomer NS-treinen met zure graffiti. Het is een nieuwe uitdaging voor de makers van anti-graffiticoatings.

Vier ton schade heeft graffitispuiter ‘WAL’ veroorzaakt, stelt de NS. Hij zette zijn tag tientallen keren op en in treinen. Niet met een spuitbus, maar met een zuurstift. Het zuur beet zo diep in de lak dat een treinstel compleet moest worden overgespoten. De politie heeft een foto van WAL vrijgegeven in de hoop hem te identificeren en de schade te verhalen.

‘Zure graffiti hebben we bij de NS nog niet eerder gezien’, vertelt woordvoerder Martijn Kamans. Over om wat voor zuur het gaat, doet hij geen uitspraken. ‘We willen mensen vooral niet op ideeën brengen.’ Ook over de eventuele anti-graffiticoating op treinen zegt hij daarom niets. Maar bedrijven met goede preventie-ideeën zijn altijd welkom, benadrukt Kamans. In Zwolle staat dan ook een speciaal treinstel klaar om innovatieve schoonmaakideeën te testen.

Beschermende coatings

‘Sinds een jaar of tien zie ik steeds meer zuurtags, vooral op winkelruiten’, vertelt Rein Kuster van TechGlass. Zuurtags zijn wit-grijze letters die ontstaan als je met een zuur op glas schrijft. Het zuur etst het glas. Techglass kan de tag netjes wegpolijsten, mits het zuur niet te diep is ingevreten. Een andere oplossing is een beschermende folie. ‘Dat bestaat uit verschillende lagen polyester’, zegt een medewerker van glasfolieshop.be. ‘Het voorkomt schade, maar je moet de folie wel vervangen vanwege kleurverschil.’

Chemisch technoloog Erik Amesz van APP All Protect weet meer over het zuur. ‘Ze gebruiken zoutzuur of salpeterzuur, soms zelfs waterstoffluoride. Dat is giftig en gevaarlijk’, benadrukt hij. Gemengd met een pigment kun je een zuurstift maken. ‘Met die eigen brouwsels proberen jongens hun tags zo blijvend mogelijk te maken’, zegt directeur Maarten Verduin van Mavro. ‘Wij ontwikkelen juist graffitiverwijderaars en beschermende coatings. Het is een kat-en-muisspel.’

‘En preventief behandelen betaalt zich uit omdat het materieel weer snel rijdt’

Volgens Verduin is een goede graffitiwerende coating bestand tegen zuur. Al kan hij nooit absolute garantie geven. De schade hangt af van het soort zuur, de concentratie én de kwaliteit van de coating. Maar een poly­urethaancoating of een coating op basis van siloxanen en siliconen biedt goede bescherming. Ze zijn er tegenwoordig ook met nanodeeltjes die zorgen voor goede transparantie en hardheid. ‘Zo’n beschermlaag gaat, afhankelijk van wat een trein meemaakt, zo’n vijf tot acht jaar mee’, stelt Verduin, die veel vervoersbedrijven als opdrachtgever heeft. ‘En preventief behandelen betaalt zich uit omdat het materieel weer snel rijdt. Overspuiten is een grote klus.’

Bioafbreekbaar

‘Een nadeel van een permanente laag’, waarschuwt Amesz, ‘is dat er na verloop van tijd toch altijd wat vocht en schimmel insluipt, waardoor verkleuring optreedt.’ Dat is geen optie voor een bedrijf als Gevelmeesters, hoofdleverancier van APP All Protect, dat zijn coatings vaak voor monumenten verkoopt. Amesz is aanhanger van semipermanente of zelfopofferende coatings. Bij het wegwassen van de graffiti komt de beschermlaag (deels) mee. De basis is vaak een acrylcopolymeer; halogeengroepen zorgen ervoor dat de graffiti niet goed hecht. Amesz: ‘Een zuurstift kan de coating flink beschadigen, maar de ondergrond is meestal te redden.’

Paradepaardje van APP All Protect is de zelfopofferende coating op basis van zetmeel. ‘Je wast de graffiti eraf met slechts heet water. En de nieuwe laag kan er meteen op’, vertelt een enthousiaste Amesz. De coating is volledig bioafbreekbaar, heeft het ecolabel en mag als enige op monumenten worden gebruikt. ‘We hebben het ook op treinen getest’, besluit Amesz. ‘Dat werkt prima, maar helaas is afwassen met water gevaarlijk bij hoogspanning, en in de wasstraat is heet water te duur.’