Om serieus onderzoek naar CRISPR-editing van menselijke genen te doen, zul je menselijke embryo’s moeten kweken. De overheid kan het verbod daarop dus beter opheffen, stellen de Gezondheidsraad en de Commissie Genetische Modificatie (Cogem) in een gezamenlijk advies aan het ministerie van VWS.

Nu verbiedt de Embryowet dat kweken nog, omdat het wordt gezien als ‘een te grote inbreuk op het respect voor leven’. Alleen menselijke embryo’s, die overblijven van ivf-behandelingen waarvoor vaak reserve-eicellen worden bevrucht, mogen voor onderzoek worden gebruikt. Tot nu toe kon de wetenschap zich daar prima mee redden. Maar nu CRISPR deze onderzoekstak in een stroomversnelling brengt, dreigt een tekort te ontstaan.

Vandaar het pleidooi om kweekembryo’s onder strenge voorwaarden toe te laten. Zolang ze alleen worden gebruikt voor onderzoek dat zich richt op het voorkomen van ernstige aandoeningen, is kweken volgens de auteurs ‘niet in strijd met de menselijke waardigheid’.

Een tweede advies is om in die Embryowet ook toe te staan dat je embryo’s na modificatie van hun DNA terugplaatst in de baarmoeder. Nu mag dit nog niet, wat inhoudt dat klinische toepassingen van kiembaanmodificatie (al dan niet via CRISPR) in de praktijk onmogelijk zijn. Het gekke is dat celkerntransplantatie wel mag, terwijl dat net zo ingrijpend is. Die techniek zorgt dat fouten in het mitochondriale DNA van de moeder niet aan de vrucht worden doorgegeven: na de bevruchting haal je de complete celkern uit haar eicel en monteer je hem in een gezonde, leeggehaalde donor-eicel. Die combinatie mag je gewoon terugplaatsen in de moeder.

Voor de rest is het advies uiteraard één groot pleidooi voor de start van een maatschappelijke discussie over dit soort ingrepen en een uitgebreid onderzoek naar de juridische, ethische en maatschappelijke implicaties. Dat het komt tijdens de start van een kabinetsformatie zou wel eens niet geheel toevallig kunnen zijn.

bron: Gezondheidsraad