Voor het eerst zijn suikermoleculen waargenomen in de gaswolk rond een jonge ster. Het bewijst dat zulke complexe verbindingen al ontstaan voordat zich planeten vormen en dat die planeten er letterlijk mee worden ingezaaid, blijkt uit een publicatie die binnenkort verschijnt in Astrophysical Journal Letters.

De waarneming werd gedaan met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), een gloednieuwe, uiterst gevoelige radiotelescoop in Chili. Een van de auteurs van het stuk is de Leidse astrochemicus Ewine van Dishoeck.

De waargenomen stof is het eenvoudigste molecuul dat aan de definitie ‘suiker’ voldoet: glycolaldehyde oftewel HCOCH₂OH. Het kan bijvoorbeeld ontstaan uit twee formaldehydemoleculen. In de astrochemie geldt het als belangrijke bouwsteen voor complexere suikers, en er is een theorie dat de eerste RNA-moleculen er uiteindelijk uit zijn ontstaan.

Elders in de interstellaire ruimte was dit molecuul al eerder waargenomen. Maar nu zijn de spectraallijnen ook ‘gezien’ in de gaswolk rond de beginnende dubbelster IRAS 16293-2422, zo’n 400 lichtjaar van hier. De suikermoleculen bewegen zich duidelijk in de richting van een van de sterren, en liggen dus op koers om terecht te komen op de eventuele planeten die in de baan van die ster zullen ontstaan.

De auteurs suggereren dat glycolaldehyde in dit geval waarschijnlijk niet ontstaat uit formaldehyde in de gasfase, maar uit methanol en koolstofmonoxide op het oppervlak van ijskristallen. Dat gebeurt dan onder invloed van uv-straling, waarbij zowel de temperatuur als de mengverhouding kritisch lijken te zijn.

bon: European Southern Observatory