Eindelijk wordt duidelijk waarom je van zilver een blauwe huid kunt krijgen. Het lost op in de maag en slaat vervolgens in de huid weer neer, schrijven Robert Hurt en collega’s van Brown University (VS) in ACS Nano.

Het slechte nieuws is dat je deze blauwgrijze kleur in principe zou kunnen oplopen door blootstelling aan de nanozilverdeeltjes, die vaak als geurvreters worden toegevoegd aan sokken. Het goede nieuws is dat er (voorlopig) veel te weinig van dat spul in het milieu rondzwerft om de mensheid te versmurfen.

Argyrie, zoals het officieel heet, wordt gewoonlijk veroorzaakt door het innemen van grote hoeveelheden zilverhoudende medicijnen. Met name ‘colloïdaal zilver’, een suspensie van nanozilver die ooit werd verkocht als middel tegen alle kwalen. Het bekendste slachtoffer is de Amerikaanse politicus Stan Jones, die het huismiddeltje zelf aanmaakte in een elektrolyse-opstelling op de keukentafel uit vrees dat de millenniumwisseling de antibioticaproductie zou platleggen.

Hurt denkt nu te weten wat er precies gebeurt. Het nanozilver wordt in het maagzuur gedeeltelijk geoxideerd. De zilverionen die daarbij ontstaan, worden gecomplexeerd door glutathion en andere organische moleculen en komen dan via de bloedbaan in het hele lichaam terecht. Op plekken waar er zonlicht bij kan komen, dus met name in het gelaat, worden de ionen weer gereduceerd en ontstaan opnieuw nanozilverdeeltjes. Het lichaam probeert die vervolgens onschadelijk te maken door het oppervlak te laten reageren met zwavel en seleen.

Dat de huid van argyriepatiënten inderdaad een mengsel van zilversulfide en -selenide bevat, was al eerder vastgesteld. De zouten zorgen voor een blauwgrijze kleur die in principe nooit meer weggaat. Verder zijn ze overigens inderdaad geheel onschadelijk.

Het bestaan van dit beschermingsmechanisme doet Hurt vermoeden dat de mens ook vóór het industriële tijdperk al met nanozilver in aanraking moet zijn geweest.

bron: C&EN