Voor het eerst is het gelukt om genetisch gemodificeerde muggen te kweken die in het wild kunnen concurreren met wilde muggen. Dat is een mijlpaal in de strijd tegen knokkelkoorts en andere ziektes die door muggen worden overgedragen, meldt het Engelse bedrijf Oxitec in Nature Biotechnology.

Het idee is al tientallen jaren oud. Je zorgt dat die gemodificeerde (mannetjes-)muggen nakomelingen verwekken die niet levensvatbaar zijn. Daardoor moet de totale muggenpopulatie geleidelijk kleiner worden.

Maar die strategie werkt alleen wanneer de gemodificeerde insecten net zo aantrekkelijk zijn voor de vrouwtjes als een wild mannetje, en daar wringt de schoen. Zeker wanneer je de mannetjes botweg steriliseert met behulp van radioactieve straling. Bij sommige insektensoorten werkt dat inderdaad, maar muggen worden er zo door verzwakt dat ze geen kans meer maken.

Vandaar dat Oxitec een andere insteek heeft bedacht. De RIDL-techniek komt er op neer dat de muggen worden voorzien van een gen waarvan de expressie wordt versterkt door het eiwit dat het zelf produceert. Het slaat dus vanzelf op hol, waarna de muggenlarf overlijdt omdat hij niet meer aan het maken van andere eiwitten toekomt. Tenzij je tetracycline in zijn voer doet, een antibioticum dat deze ‘positieve feedback-lus’ onderdrukt.

In het lab kun je deze muggen dus gewoon kweken. In het wild is echter geen tetracycline, dus daar gaan de larven dood.

Met dit systeem is nu voor het eerst een veldtest gedaan, ergens op de Kaaimaneilanden. Er werden zo veel gemodificeerde muggen (Aedes aegypti) uitgezet dat ze 16 procent van de totale mannetjesmuggenpopulatie uitmaakten. Na verloop van tijd bleek 10 procent van de larven drager van de modificatie, wat gemakkelijk te zien was omdat Oxitec er ook een gen voor groen fluorescerend eiwit bij had gedaan.

De gemodificeerde muggen hebben dus wel wat minder fut dan de wilde, maar het verschil is klein genoeg om redelijk wat vrouwtjesmuggen te foppen.

De volgende vraag is of de aanpak voldoende effectief is om een muggenpopulatie daadwerkelijk te verkleinen. Oxitec laat al doorschemeren dat de (nog niet gepubliceerde) resultaten van een volgende proef wat dat betreft hoopgevend waren.

Het dagblad The New York Times citeert intussen collega-onderzoekers die tot terughoudendheid manen. Als de gen-muggen de kans krijgen om resistentie te ontwikkelen tegen het feedback-effect is dat erg jammer. Om nog niet te spreken over het risico dat de mensheid gen-muggen straks nog griezeliger blijkt te vinden dan knokkelkoorts.

bron: BBC News