Zonder prionen ook geen BSE

Amerikaanse en Japanse onderzoekers hebben twaalf runderklonen gekweekt die geen prion-eiwitten kunnen aanmaken. De kalveren zouden hierdoor immuun moeten zijn voor de gekkekoeienziekte BSE, zo claimt het team op de website van Nature Biotechnology.

BSE en aanverwante ziektes, zoals de ziekte van Creutzfeldt-Jakob, worden veroorzaakt doordat prionen in de hersenen zichzelf verkeerd vouwen. Dit proces katalyseert zichzelf. Als er één verkeerd gevouwen prion binnenkomt, bijvoorbeeld via besmet voedsel of bloed, dan volgt de rest prompt het foute voorbeeld.

Waar prionen verder precies voor dienen, heeft niemand ooit kunnen achterhalen.

De onderzoekers hebben nu DNA gehaald uit huidcellen van koeien en het gen uitgeschakeld dat codeert voor prionen. Vervolgens hebben ze dat materiaal ingebracht in ‘leeggehaalde’ eicellen, om zo klonen te produceren. Het leverde twaalf gezonde kalveren op.

Inmiddels zijn drie van de kalveren geslacht. In het lab heeft men twee stel hersenen blootgesteld aan fout gevouwen prionen, zonder dat dit enig effect had. De overige negen kalveren zijn in vivo met die prionen geïnjecteerd. Het is nog te vroeg om te zeggen dat ze inderdaad geen BSE hebben opgelopen, omdat die ziekte bij koeien een incubatietijd heeft van een jaar of twee.

De kalveren schijnen de prionen tot nu toe niet te missen.

Het onderzoek is betaaad door Hematech uit Sioux Falls, South Dakota. Hematech is al langer bezig om runderen dusdanig genetisch te modificeren dat ze antilichamen en andere geneesmiddelen voor menselijk gebruik gaan aanmaken. Het uitschakelen van het prion-gen is daarbij een nuttige veiligheidsmaatregel.

Het bedrijf heeft nog geen plannen om uit te groeien tot vleesproducent.