Alzheimer en methylering van bepaalde genen hebben serieus iets met elkaar te maken. Zo’n twaalfhonderd aan de wetenschap nagelaten hersenen leverden het eerste statistisch betrouwbare bewijs, blijkt uit twee publicaties in Nature Neuroscience.

Het is lang niet voor het eerst dat deze associatie wordt gelegd, maar tot nu toe was het aantal onderzochte hersenen veel te klein om harde conclusies te trekken.

Dit keer heeft men de moeite genomen om van een aantal hersenbanken, met vele honderden hersenen van overleden alzheimerpatiënten, de complete DNA-methylering in kaart te brengen. Daarbij werd een vergelijking gemaakt tussen bepaalde delen van de hersenschors waarvan bekend is dat ze door alzheimer sterk worden aangetast, en de kleine hersenen (cerebellum) die er nauwelijks last van hebben.

Dat onderzoek is tweemaal gedaan door verschillende groepen, waarvan er een vanuit Engeland en een vanuit de VS werkte. Ze kenden elkaar wel (ze voeren elkaar nu zelfs als co-auteur in elkaars publicaties op) maar ze gebruikten verschillende hersenbanken.

De resultaten overlappen elkaar sterk: er blijken maar een paar genen te zijn waarvan de methylering in de hersenschors duidelijk afwijkt. Beide groepen kwamen daarbij op dezelfde genen uit. Een paar daarvan zijn al eerder in verband gebracht met een verhoogde kans op alzheimer. Het verschil viel echter het meeste op bij een gen genaamd ANK1, dat codeert voor het eiwit ankyrine en tot nu toe juist niet met dit ziektebeeld in verband werd gebracht.

Wat ook opvalt is dat je de verschillen ook ziet in de hersenen van mensen die achteraf wel alzheimer hadden, maar overleden voordat het begon op te vallen. Dat zou op termijn een manier kunnen opleveren om de ziekte in een heel vroeg stadium te ontdekken.

Het zou zelfs kunnen betekenen dat die methylering niet het gevolg van alzheimer is, maar dat het iets met de oorzaak heeft te maken. En dat je dus op z’n minst kunt proberen of het helpt om met medicijnen iets aan die methylering te doen.

bron: Nature Neuroscience, Brigham & Women’s Hospital