Patrick Laan meet spoormetalen in zeewater. Dat hij hiervoor soms weken op een boot zit, maakt het voor hem alleen maar leuker.

“Ik kom net terug van een tocht in de Zuidelijke IJszee.” Patrick Laan (28) werkt als analist op het spoormetalenlab van het NIOZ, het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee. Hij houdt zich bezig met de meting van spoormetalen in zeewater, waarbij hij zich voornamelijk richt op de concentratie van ijzer.

“Ik kwam hier terecht voor mijn afstudeerstage van mijn hbo-opleiding. Dat beviel zo goed dat ik er vervolgens aan de slag ging”, vertelt Patrick. “Wat mij aantrekt in dit werk is de mogelijkheid om mee te gaan met vaartochten. Sinds mijn stage in 1997 heb ik dit ongeveer eens per jaar gedaan. Ik ben net terug van een tocht waarbij we vanaf Madagaskar naar het zuiden voeren. We waren zeven weken onderweg. Iedereen werkte zeven dagen in de week, tot wel zestien uur per dag. Het is natuurlijk ook een fantastisch gebied om onderzoek in te doen. Op zo’n boot is een grote verscheidenheid aan wetenschappers. Zo was er de afgelopen reis een bioloog die alle walvissen en vogels telde.”

Algengroei

“Ik bepaal de concentratie ijzer in het zeewater. Recentelijk is ontdekt dat ijzer limiterend kan zijn voor algengroei. Bij te weinig ijzer groeien geen algen. Aangezien algen aan het begin van de voedselketen staan, is de hoeveelheid ijzer essentieel.” De pH van zeewater is met 8 te hoog om ijzer goed te laten oplossen. “Op deze pH kan de mens weinig invloed uitoefenen. Wel dachten we een tijdje terug dat we een oplossing voor het broeikaseffect hadden gevonden. Door toevoeging van ijzer aan zeewater konden we algengroei stimuleren, en daarmee de opslag van CO2. Helaas bleken de algen ook al gauw weer te mineraliseren waarbij het CO2 weer vrijkwam.”

Interkalibratietocht

Patricks werk bestaat niet alleen uit het analyseren van de monsters die hij op zijn reizen verzameld heeft. “Ik houd mij tevens bezig met het optimaliseren en ontwikkelen van meetmethodes. Zo ontwikkelen we een vorm van massaspectrometrie, waarmee we tegelijkertijd meerdere spoormetalen in één monster kunnen meten. Ook heb ik onlangs deelgenomen aan een interkalibratietocht. Hierbij kwamen onderzoekers van over de hele wereld bijeen op een Amerikaans onderzoeksschip om te kijken of de meetapparatuur wel gelijk gekali­ breerd was.”

“Mijn werk is heel spannend en afwis­ selend. Het is niet zo dat ik de hele dag potjes in een autosampler aan het stoppen ben. Er komt een grote zelfstandigheid bij kijken, al moet je wel kunnen werken in team­ verband. Met mijn analyses lever ik een wezenlijk deel aan het onderzoek. Ik vind het fantastisch als mijn meetresultaten een hypothese van collega’s kunnen bewijzen.”

***Kader***

Wat zou je doen als je dit werk niet deed?

“Ik had graag bij de marine gewild. Nu ben ik toch nog op een boot beland.”

Wat is je grootste blunder tot nu toe?

“Door een fout in mijn afstudeerverslag kon ik

voor de zomer niet meer afstuderen en was ik pas drie maanden later klaar.”

Wat wilde je vroeger worden?

“Vroeger wou ik piloot worden, zoals zoveel jongetjes.”