Redactioneel in C2W ls 7, 28 maart 2009

Een kopie kost een kwartje, eigen onderzoek een hoop tijd en denkwerk. Met dat idee kopiëren leerlingen en studenten al decennialang hun werkstukken bij elkaar. Serieus bestraft worden zij daarvoor zelden. De straf bestaat hooguit uit een kleine reprimande of het verzoek om het werkstuk over te doen. Plagiaat is volgens leraren nu eenmaal moeilijk te bewijzen. Zodoende is 45 procent van de studenten regelmatig met de kopieermachine bezig, blijkt uit onderzoek onder Utrechtse studenten in 2005.

Nu schaadt het overschrijven van een werkstuk hoogstens de leerling zelf. Dat is niet het geval als het onschuldig puberende kopieerapparaat van weleer in de wetenschap terechtkomt. Zeker als de plagiaatpleger – om minder snel gepakt te worden – zelf nog een paar toevoegingen doet of de data simpelweg met een factor 3 vermenigvuldigt. Financiers verspillen hun geld en patiënten lijden door verkeerd medisch onderzoek. Je zou dan ook verwachten dat het opsporen en bestraffen van plagiaten prioriteit heeft in de wetenschappelijke wereld.

Toch moet de Amerikaanse onderzoeker Harold Garner knokken om fondsen te krijgen waarmee hij de medisch wetenschappelijke database Medline van plagiaten kan zuiveren. Tot nu toe kreeg hij slechts geld voor een beperkt team, waardoor hij in 1 jaar maar 212 van de 9.000 mogelijke plagiaten – gevonden aan de hand van tekstovereenkomsten – kon bevestigen. En ook redacteurs van wetenschappelijke tijdschriften maken zich niet zo druk: in slechts 83 van de bevestigde plagiaten is verdere actie ondernomen.

Hoeveel is wetenschappelijke integriteit nog waard als je al hoogleraar kunt worden omdat je weet hoe de knip- en plakfunctie van Word werkt? Niet veel, blijkt als we naar de psycholoog René Diekstra kijken. In 1996 moest hij zijn functie aan de Universiteit Leiden neerleggen wegens overschrijven zonder bronvermelding. Maar voor plagiaat is hij nooit veroordeeld. Daar was namelijk nog geen definitie van.

En in plaats dat we plagiaat steviger aanpakken, en eindelijk die definitie schrijven, nam de Roosevelt Academy in Middelburg – gelieerd aan de Universiteit Utrecht – Diekstra gewoon weer aan als hoogleraar. ‘Een goed rolmodel voor onze studenten’, moeten de bestuurders gedacht hebben. Goedkoop onderzoek gegarandeerd.

Bron: C2W life sciences 7, 4 april 2009