Genetische modificatie maakt katoenzaadjes eetbaar

Amerikaanse onderzoekers hebben katoenplanten dusdanig gemodificeerd dat ze zaadjes produceren zonder het toxine gossypol. Hierdoor wordt het katoenzaad eetbaar voor mens en dier, zo schrijven ze in de Proceedings of the National Academy of Sciences.

Een katoenplant produceert ongeveer 1,65 kilo zaad per kilo katoenvezel. Het zaad bestaat voor 22 procent uit proteïnen met een hoge voedingswaarde. Als alle katoenplanten ter wereld op deze manier worden gewijzigd, dan levert dat in theorie voldoende voedingswaarde op om een half miljard mensen in leven te houden.

Gossypol is een ijzerbindend polyfenol dat normaal gesproken in bijna heel de katoenplant (Gossypium herbaceum) voorkomt. Het is giftig voor mensen en de meeste dieren. Alleen runderen en andere herkauwers hebben er weinig last van. Verwijdering van gossypol uit de zaden kan wel, maar gaat in de praktijk te moeizaam.

In de katoenplant dient gossypol als afweer tegen insecten. Vijftig jaar geleden is het al gelukt om een katoenplant te kweken die helemaal geen gossypol meer produceerde. Maar zoals je kon verwachten, kwam hij ook niet aan het produceren van katoen toe.

De onderzoekers van Texas A&M University hebben nu een manier gevonden om alleen in de zaden de gossypolproductie te stoppen. Daarbij maken ze gebruik van RNA-interferentie. Het katoen-DNA is aangevuld met een sequentie uit een wilde katoensoort. Die codeert voor een RNA-fragment dat het gen voor het enzym delta-cadineensynthase blokkeert. Gevolg is dat gossypol ook niet meer wordt gevormd.

Een gen helemaal uitschakelen doet RNAi niet. Maar bij de eerste generatie gemodificeerde planten was het gossypolgehalte in de zaden 99 procent lager dan anders, en bij de volgende generatie nog altijd 98 procent lager. Er bleef 0,19 microgram per milligram zaad over, ruim beneden de grenswaarde van 0,6 microgram die men bij de VN hanteert. De rest van de planten bevatte evenveel gossypol als anders.

Volgens onderzoeksleider Keerti Rathore hebben de zaadjes een notensmaak en kun je ze roosteren als sojabonen, of vermalen als toevoeging aan broodmeel.

De vraag is nu alleen nog of mensen wel genetisch gemodificeede katoenzaadjes willen eten. Zo niet, dan wil Rathore ze aan de kippen voeren: een kilo rundvlees kost zes kilo voer, terwijl een kilo kip maar twee kilo zaad kost.

bronnen: Scientific American, news@nature