Thermphos in Vlissingen-Oost wordt acuut met sluiting bedreigd. De VROM-Inspectie dreigt zelf in te grijpen bij de fosforproducent wanneer de provincie Zeeland dat blijft nalaten, zo onthulde de NOS woensdagavond.

De uitstoot van het verouderde bedrijf ligt al jaren ver boven de tegenwoordig gangbare milieunormen. Met het oog op de werkgelegenheid (ongeveer 250 mensen) heeft de provincie dat tot nu toe gedoogd, in de hoop dat Thermphos zelf orde op zaken zou stellen. Het begint er echter steeds meer op te lijken dat het bedrijf dat niet binnen een aanvaardbare termijn gaat redden.

 

Thermphos wint zuivere fosfor uit fosfaaterts, en maakt daar dan fosfaten van die onder meer in kunstmest worden verwerkt. De huidige fabriek is eind jaren 60 gebouwd door het Duitse Hoechst-concern. In de jaren 90 viel dat uit elkaar. De fosfordivisie werd toen gered door een management buyout, en vanaf 2000 voortgezet onder de naam Thermphos. Sinds 2003 is het bedrijf in handen van zakenlieden uit Kazachstan, die tevens eigenaar zijn van de belangrijkste grondstoffenleverancier Kazphosphate.

 

Het probleem is dat fosfaaterts, afhankelijk van de vindplaats, zo’n beetje het hele Periodieke Systeem kan bevatten. Of de door Kazachstan geleverde kwaliteit smeriger is dan gemiddeld is niet helemaal duidelijk; de Stichting Natuur en Milieu suggereert in elk geval van wel.

 

Het gevolg is dat de rookgassen van Thermphos nogal wat zware metalen bevatten. Volgens milieudeskundige Lucas Reijnders is de cadmiumuitstoot bijvoorbeeld even groot als die van alle andere Nederlandse bedrijven bij elkaar.

 

Toen de milieuvergunning in 2008 moest worden verlengd kon de provincie er niet meer onderuit om normen voor die metaaluitstoot vast te stellen. Om het bedrijf tegemoet te komen werden die normen echter redelijk soepel gedefinieerd. Zo soepel zelfs dat het Natuur en Milieu in 2009 lukte om de vergunning te laten vernietigen door de Raad van State.

 

Tot overmaat van ramp doen recente metingen aan de rookgassen vermoeden dat ook de uitstoot van dioxines vér boven de norm ligt, al zijn die metingen nog niet gedetailleerd genoeg om definitieve conclusies te trekken. Vóór die tijd had niemand zich ooit gerealiseerd dat dat probleem überhaupt bestond.

 

En boeren in de omgeving klagen in toenemende mate over hoofdpijn, geuroverlast en problemen met de luchtwegen, mogelijk veroorzaakt door fosfine (PH₃, waterstoffosfide).

 

De provincie heeft nu een tijdelijke gedoogbeschikking in elkaar gezet, die Thermphos nog even respijt geeft. De dioxinenorm wordt voorlopig vastgelegd op 0,4 ng TEQ/m³, vier keer zoveel als de landelijke norm maar volgens het Thermphos-management wellicht technisch nét haalbaar.

 

Het idee is dat Thermphos tot 2015 de tijd krijgt om procestechnisch orde op zaken te stellen. Alleen lijkt het bedrijf niet echt te weten hoe dat moet. Momenteel is het de énige grote fosforproducent die in Europa nog over is, en dat maakt benchmarken een beetje moeilijk. Nog afgezien van het feit dat er heel weinig financiële ruimte is.

 

“Ik durf niet te zeggen dat we aan de eisen gaan voldoen”, zo bekende directeur Rob de Ruiter woensdagavond voor de NOS-camera. “Dan zadelen ze zichzelf wel op met een probleem. En ons ook”, was de reactie van commissaris van de koningin Karla Peijs, die er overigens geen twijfel over liet bestaan dat ze Thermphos pas zal sluiten als ze écht niet anders meer kan.

 

Wat dat betreft heeft ze een behoorlijk deel van de Zeeuwse bevolking achter zich.

 

Maar het is dus de vraag of VROM Peijs nog veel langer die ruimte wenst te geven. Het opduiken van een rapport van de Arbeidsinspectie, waarin de veiligheidscultuur bij Thermphos grondig wordt afgekraakt, maakt de zaak er niet beter op. “Alsof je zit te lezen over een bedrijf in Roemenië”, aldus Reijnders.

 

Wordt vervolgd, waarschijnlijk ver vóór 2015.

 

bron: NOS, Natuur en Milieu