Chemie achter fruitvliegjesagressie opgehelderd

11-cis-vaccenylacetaat, afgescheiden door mannelijke fruitvliegjes, wordt door andere mannelijke fruitvliegjes opgevangen via specifieke neuronen in hun voelsprieten. Daar worden ze zó agressief van dat ze elkaar de tent uitvechten. Met als gevolg dat de grootte van de vliegjespopulatie binnen de perken blijft, zo schrijven biologen van het California Institute of Techcnology op de website van Nature.

Het is niet voor het eerst dat er stofjes worden gemeld waar insekten agressief van worden. Maar het is wél voor het eerst dat het complete signaleringsmechanisme rond zo’n stof wordt opgehelderd.

Liming Wang, David Anderson en collega’s kozen voor fruitvliegjes (Drosophila melanogaster) omdat het sensorische systeem van die diersoort redelijk goed bekend is op moleculair niveau. Het was zelfs al bekend welke receptoren precies op 11-cis-vaccenylacetaat reageren.

Wang heeft nu laten zien dat de agressieve reactie op synthetisch 11-cis-vaccenylacetaat verdwijnt wanneer je de neuronen uitschakelt, die de desbetreffende receptoren dragen.

En hij heeft ook aangetoond dat, wanneer je een honderdtal mannelijke vliegjes opsluit in een kooitje van fijn metaalgaas, ze samen een dusdanige wolk feromoon genereren dat ze niet alleen zelf agressief worden, maar ook vliegjes aansteken die vlak buiten de kooi zitten.

Tot slot hebben ze een aantal vliegjes hypergevoelig voor 11-cis-vaccenylacetaat gemaakt. Die zetten ze samen met een aantal ‘normale’ vliegjes op een te kleine voedselbron. Gevolg: de hypergevoelige vliegjes gingen er allemaal vandoor terwijl de ongemodificeerde soortgenoten gewoon broederlijk bleven doorvreten.

De onderzoekers concluderen dat de fruitvliegjespopulatie kennelijk het feromoon gebruikt om zichzelf te stabiliseren, zodat het niet te druk wordt rond het eten.

Of het bij mensen ook zo werkt, moet nog worden uitgezocht. Misschien in plaats van metaalgaas gewoon een gouden kooi proberen?

bron: Caltech