Datering zat er honderden miljoenen jaren naast

De door fotosynthese gevormde koolwaterstoffen in een schalieformatie in West-Australië zijn beslist geen 2,7 miljard jaar oud, zoals eerder werd aangenomen. Fotosynthetiserende organismen hoeven dus ook pas later in de evolutie te zijn ontstaan, zo melden Australische onderzoekers in Nature.

Als ze gelijk hebben, helpt dat een raadseltje de wereld uit. Bekend is dat de Aardse atmosfeer 2,4 miljard jaar ineens veel meer zuurstof is gaan bevatten. Aangenomen werd altijd dat dat kwam omdat de evolutie juist op dat moment de eerste zuurstofproducerende cyanobacteriën had voortgebracht. Maar die hypothese kon niet kloppen als fotosynthese op dat moment al minstens 300 miljoen jaar bestond.

De Australiërs denken nu te weten waar de fout zit. De koolwaterstoffen zijn zelf nooit gedateerd, er is alleen gekeken of ze uit fotosynthese kwamen of niet. Dat is te zien aan de isotopenverhouding: fotosynthese loopt via een enzym dat koolstof-12 prefereert boven koolstof-13.

De schalie (kleisteen) is wél gedateerd en die is inderdaad 2,7 miljard jaar oud. Maar de aanname dat de koolwaterstoffen net zo oud zijn, hoeft niet te kloppen. In 1999, toen de eerste metingen werden gedaan, zijn oplosmiddelen gebruikt om monsters uit de steenformatie te extraheren. Mogelijk zijn er toen koolwaterstoffen meegekomen die uit een recentere steenlaag waren gelekt.

Dit keer hebben de onderzoekers geen oplosmiddel gebruikt maar de isotopenverhouding in situ bepaald met een ‘ion microprobe’. Daar kwamen heel andere waarden uit. Ze lijken sterk op wat je verwacht van kerogeen, een organische cocktail die wordt voortgebracht door methanotrofe bacteriën. Dat kan kloppen: vóór de fotosynthese zat er juist veel methaan inde atmosfeer.

De onderzoekers houden het er dus op dat deze schalie niets bewijst. Eerder zijn fossielen van cyanobacteriën gevonden die aantoonbaar 2,15 miljard jaar oud waren, en dat record kan dus gewoon blijven staan.

De Nature-redactie voorziet overigens een wetenschappelijke rel. Er zijn wel meer aanwijzingen gevonden dat er 2,7 miljard jaar geleden al fotosynthese bestond, maar die worden door de Australiërs volkomen doodgezwegen. Er wordt al gemompeld dat hun stuk in deze vorm nooit door de peer review had mogen komen.

bron: naturenews