Aan fluorescerende stoffen in de huid lijk je inderdaad te kunnen aflezen of iemand een verhoogd risico heeft om binnen een jaar of vier last te krijgen van diabetes type 2 en/of hart-en vaatziektes. Dat concluderen Groningse onderzoekers die het de afgelopen jaren hebben uitgetest bij 72.880 mensen.

Het ondersteunt de claims van het eveneens Groningse bedrijf Diagnoptics dat al sinds 2006 goede zaken doet met de productie en verkoop van speciale fluorescentiemeters, de zogeheten AGE readers. Eerdere studies leken het nut van die dingen ook al aan te tonen, maar op de keper beschouwd waren die te kleinschalig om de wonderen te rechtvaardigen die sommige wederverkopers er aan toeschreven.

Zo’n AGE-reader zoekt naar advanced glycation end products oftewel AGE’s. Dat zijn voornamelijk producten van de klassieke Maillardreactie tussen glucose en vrije aminogroepen in eiwitten, lipiden en nucleïnezuren. Dezelfde reactie dus die voedingswaren bruin kleurt wanneer je ze bakt. Er is geen enzym voor nodig als katalysator, en het ligt voor de hand dat de reactiesnelheid afhankelijk is van de glucoseconcentratie in het bloed en dus al omhoog gaat bij het eerste begin van diabetes.

Het verband tussen AGE’s en hart- en vaatziekten is nog niet echt duidelijk maar er lijken verschillende dingen tegelijk te spelen. Mogelijk versterken AGE’s ontstekingsreacties en oxidatieve stress. Maar chemisch gezien kunnen ze ook crosslinks vormen tussen de eiwitten in vaatwanden, die daardoor stugger worden.

Sommige van die stoffen fluoresceren wanneer je ze aanstraalt met zichtbaar licht van rond de 370 nm, en dat is precies wat de AGE reader doet. Hij ziet er uit als een lichtbak waar je je onderarm op legt, met een ingebouwde spectrometer die fluorescentie meet in het golflengtegebied 420-600 nm.

In 2007 zijn Bruce Wolffenbuttel en collega’s begonnen met het doorlichten van deelnemers aan de Lifelines-cohortstudie. Ze zijn daarmee doorgegaan tot 2013; inmiddels zijn die mensen dus vier tot tien jaar verder. De onderzoekers hebben bijgehouden wie gedurende die periode diabetes type 2 kreeg (dat waren er 1.056), hart-en vaatziekten ontwikkelde (1.258), en wie overleed (928).

In het tijdschrift Diabetologica melden ze nu dat bij al die patiënten een statistisch hoger autofluorescentieniveau werd gemeten dan bij de gezonde proefpersonen.

Uiteraard kun je er nog steeds niet uit afleiden of iemand daadwerkelijk ziek zal worden. Maar je kunt de meting wel laten meewegen bij de indeling in risicogroepen, in combinatie met zaken als rookgedrag en BMI.

bron: UMCG