Nieuwe strategie tegen bacteriële resistentie

De werking van bestaande antibiotica is behoorlijk te versterken door er gemodificeerde bacteriofagen bij te doen die de weerstand van bacteriën verlagen. Het zorgt dat de bacteriën minder snel resistentie tegen zo’n antibioticum ontwikkelen en het kan zelfs reeds bestaande resistentie teniet doen, zo schrijven James Collins en Timothy Lu (Boston University, VS) op de website van PNAS.

Bacteriofagen zijn een soort virussen die parasiteren op bacteriën. Het idee om ze in te zetten tegen bacteriële infecties is verre van nieuw. Maar tot nu toe probeerde men het vrijwel altijd met fagen die van zichzelf dodelijk zijn. Het nadeel daarvan is dat bacteriën dáár ook tamelijk snel resistentie tegen ontwikkelen.

Collins en Lu hebben iets heel anders uitgeprobeerd. Ze modificeerden een bestaande faag dusdanig dat hij bacteriën (in dit geval E. coli) niet doodt, maar ze wél aanzet tot productie van het eiwit lexA3. Dat eiwit onderdrukt het zogeheten SOS-systeem, een netwerk van genen dat beschadigingen in het DNA van de bacterie verhelpt. Met een antibioticum dat DNA-schade veroorzaakt, vormt de gemodificeerde M13-faag een dodelijke combinatie.

De onderzoekers hebben het uitgepobeerd met oxoflacine, uit de familie der chinolonen. In vitro maakte de faag dit antibioticum ‘verscheidene ordegroottes’ dodelijker. In muizen, die waren besmet met een agressieve E.coli-stam, verhoogde de combinatie de overlevingskans tot 80 procent. Wanneer alleen maar oxoflacine werd toegediend bleef slechts 20 procent in leven.

Bij andere antibioticaklassen, zoals bèta-lactams en aminoglycosiden, lijkt de toevoeging van een faag als adjuvans ook te werken.

Probleem met fagen is wel dat ze nogal kieskeurig zijn en vaak maar één bacteriesoort infecteren. Lu droomt al van een fagenbibliotheek, met specifieke fagen tegen elke gewenste bacterie.

bron: MIT, naturenews