Een erfelijke mutatie in het p53-gen is verbonden met agressieve vormen van kanker. Deze conclusie publiceren Jan Koster (AMC) en collega’s in Cell.

De onderzoekers sequensten het genoom van een groep patiënten met een agressieve vorm van kinderkanker, medulloblastoma. Een deel van de groep bleek een mutatie in het TP53 gen te hebben. Al deze patiënten bleken ook chromosomen te hebben die compleet overhoop gehaald waren. Ze hadden talloze delen die op de verkeerde plaats zaten, misten genen en hadden extra kopieën van andere genen. Dit fenomeen heet chromothripsis. Dat de chromosomen van de patiënten zonder de mutatie normaal waren versterkt het gesuggeerde verband tussen de mutatie en chromothripsis.

Onderzoekers denken dat het mutante p53 enzym mogelijk zorgt voor verkorting van telomeren. Telomeren zijn niet-coderende stukken DNA aan het uiteinde van chromosomen, bedoeld om de genen te beschermen. Als deze te kort worden, kunnen de armen van chromosomen aan elkaar gaan plakken. Wanneer de chromosomen in verschillende richtingen worden getrokken raken zij zwaar beschadigd. Het mutante enzym repareert de brokstukken van de chromosomen vervolgens niet goed. Chromothripsis is dan het resultaat.

Normaal gesproken is p53 verantwoordelijk voor controle op DNA-schade. In een gezonde cel houdt het bij schade de celdeling tegen totdat het DNA is gerepareerd. Wanneer het genoom niet meer te redden is doodt de cel zichzelf. De p53 mutant heeft deze functie verloren waardoor fouten in het DNA uiteindelijk kunnen leiden tot woekerende kankercellen.

De mutatie kan dus op zichzelf tot kanker leiden, maar wanneer deze is geërfd komt chromothripsis ook voor in de gezonde cellen rondom een tumor. Bij het gebruik van chemotherapie hebben de gezonde cellen door de mutatie ook moeite om de DNA schade binnen de perken te houden. Op termijn kunnen hierdoor ook nieuwe tumoren ontstaan.

Kortom, wanneer een kankerpatiënt drager is van dit mutante gen is een therapie op basis van het aanbrengen van DNA schade in de tumorcellen af te raden. Controle van de familie van de patiënt op de mutatie is juist wel aan te raden, vanwege de erfelijkheid van de mutatie en het verhoogde risico op kanker dat het met zich meebrengt.

Bron: Cell