Eiwit geeft eiwittranscriptie ruim baan op mannelijk X-chromosoom

Een enzym behandelt mannelijke X-chromosomen anders dan vrouwelijke X-chromosomen, meldden onderzoekers van het Europese Moleculaire Biology Laboratorium (EMBL).

Dit enzym, genaamd MOF (afkorting van males-absent-on-the-first), is het eerste enzym dat dit onderscheid kan maken, zo melden de wetenschappers in het tijdschrift Cell.

Het enzym compenseert het tekort aan eiwitproductie op het X-chromosoom bij mannen. Vrouwen hebben namelijk twee X-chromosomen, en mannen slechts één. Vrouwen zouden dus twee keer zoveel eiwitten kunnen aanmaken van genen die op het X-chromosoom liggen.

Fruitvliegen hebben echter een mechanisme bedacht om de mannelijke achterstand in te halen: bij mannen is er een enzymsysteem dat de activiteit van genen verdubbelt. Tot nu toe was echter niet duidelijk hoe dit systeem precies werkte.

Nu is ontdekt dat MOF, een van de enzymen uit dit systeem, het dicht opgepakte DNA van het X-chromosoom uit elkaar trekt, waardoor de afleesmachinerie beter bij de genen kan komen. Terwijl MOF bij vrouwelijke X-chromosomen alleen aan promotors aan het begin van genen bindt, pakt hij mannelijke X-chromosomen ook aan bij het 3’ einde van een gen, zodat het gen zeker helemaal tot het einde wordt afgelezen.

Mensen hebben dit evolutionair sterk geconserveerde enzym ook. De vraag is nu ook dit enzym bij ons ook zo werkt.

Bron: EMBL/Cell