Vlaamse onderzoekers hebben het mechanisme op de korrel waardoor cellen zichzelf letterlijk kunnen opblazen. Dat wijst de weg naar manieren om te voorkomen dat deze ‘necroptose’ uit de hand loopt, schrijven ze in Cell Reports.

Die necroptose houdt in dat cellen water opnemen totdat ze barsten. De vrijkomende inhoud veroorzaakt dan weer ontstekingsreacties in het omringende weefsel. Dit vernietigingsmechanisme kán een nuttige hulp zijn bij de bestrijding van virale infecties maar het slaat gemakkelijk op hol en wordt dan geassocieerd met een hele reeks ernstige aandoeningen, van septische shock tot multiple sclerose en acuut hartfalen.

Duidelijk was al dat een eiwit genaamd ‘mixed lineage kinase domain-like protein’ (MLKL) er mee te maken had. Maar tot nu toe werd min of meer aangenomen dat het slechts een van de vele elementen in de necroptose-signaalroute was.

Er waren echter twijfels of die signaalroute wel bestond. En Yves Dondelinger, Peter Vandenabeele en coll,ega’s van de Universiteit Gent en het Vlaamse biotech-instituut VIB hebben nu experimenteel aangetoond dat MLKL in feite het eiwit is dat het vuile werk doet.

Een onderdeel ervan, het zogeheten 4HBD-domein, omvat een bundel van vier helixstructuren die deels positief geladen zijn. Die kunnen zich hechten aan negatief geladen fosfatidylinositolfosfaten (PIP’s), een deelverzameling van de fosfolipiden waaruit een celmembraan is opgebouwd.

Wat er dan precies gebeurt weten de Vlamingen nog niet. Vermoedelijk assembleert een klein groepje MLKL-eiwitten zichzelf tot een porie. Of dat een waterkanaal is, een ionkanaal of een actief transportmechanisme, moet nog worden vastgesteld. Maar duidelijk is dát het celmembraan er op de een of andere manier door gaat lekken. De osmotische druk, al dan niet beïnvloed door ionen die de nieuwbakken porie passeren, doet vervolgens de rest.

Vandenabeele sluit overigens niet uit dat het nog iets ingewikkelder is en dat de door 4HBD van slag gebrachte PIP’s ook nog de werking beïnvloeden van bestaande ionkanalen in de directe omgeving.

bron: VIB