Twee groepen onthullen embryoloze kweekmethode

Vier genen toevoegen aan huidcellen van een volwassen mens is voldoende om de chromosomen dusdanig te herprogrammeren dat de cellen zich als embryonale stamcellen gaan gedragen. Dat blijkt vandaag uit twee simultane publicaties: de resultaten van de groep van Shinya Yamanaka (Universiteit van Kyoto, Japan) zijn verschenen op de website van Cell, die van James Thomson (University of Wisconsin-Madison, VS) komen online bij Science.

Het zou kunnen betekenen dat de hele ethische discussie over het doden van embryo’s om er stamcellen uit te winnen in één klap is achterhaald.

In feite heeft Yamanaka nu met menselijke cellen gepresteerd wat hem vorig jaar al met muizencellen was gelukt. De vier extra genen hebben allemaal een regelfunctie: ze zetten andere genen aan en uit. Het herprogrammeren lukt maar bij een klein deel van de huidcellen: 50.000 cellen leverden maar 10 pluripotente stamcellijnen op. Maar dat hoeft volgens Yamanaka geen probleem te zijn want een mens heeft huidcellen zat.

De Amerikanen haalden cellen uit een voorhuid, in plaats van uit een gezicht. Een belangrijker verschil is dat slechts twee van de vier gebruikte genen identiek waren met die van de Japanners. Dat suggereert enige keuzevrijheid op dit punt, wat goed uitkomt omdat een van de ‘Japanse’ genen een vervelende bijwerking heeft: het is bij muizen kankerverwekkend.

Een nadeel van zowel de Amerikaanse als de Japanse methode is dat de genen worden ingebracht met retrovirussen als drager. Ook daarvan is bekend dat het mutaties kan veroorzaken die tot kanker kunnen leiden. Maar er wordt al gewerkt aan minder risicovolle alternatieven.

Een paar dagen geleden maakte de Schotse onderzoeker Ian Wilmut, beroemd geworden door zijn schepping van het kloonschaap Dolly, al bekend dat hij zo onder de indruk is van Yamanaka’s resultaten dat hij voortaan van de embryo’s afblijft.

bron: NatureNews, New York Times, Cell