Malariaparasieten creëren een kunstmatig ijzertekort in de lever en voorkomen zo infectie door ándere malariaparasieten. Bij muizen werkt het in elk geval zo en bij mensen waarschijnlijk ook, meldt een internationaal onderzoeksteam in Nature Medicine.

Het zou kunnen betekenen dat je beter voorzichtig kunt zijn met het verspreiden van ijzersupplementen ter bestrijding van de bloedarmoede die vaak samengaat met malaria. Bij die muizen blijkt zo’n overdosis ijzer namelijk de gevoeligheid voor nieuwe malaria-infecties te verhogen.

Om het kunstje van de parasiet te begrijpen moet je iets weten van zijn levenscyclus. De mug levert hem af als sporozoïet. In die vorm kan hij zich nestelen in levercellen (hepatocyten) die daardoor merozoïeten gaan produceren die het volgende stadium in de levenscyclus vormen. Voor dit proces is relatief veel ijzer nodig. Die merozoïeten infecteren vervolgens weer rode bloedcellen en veroorzaken daardoor de eigenlijke malaria.

Die merozoïeten lijken nu de productie te stimuleren van het hormoon hepcidine, dat de ijzerhoeveelheid in de lever regelt. Extra hepcidine drukt die ijzerconcentratie omlaag, waardoor de sporozoïeten steeds meer in hun ontwikkeling worden geremd en de malaria-infectie niet erger meer wordt.

Wordt de eigenaar van die lever opnieuw gestoken door een malariamug (bij mensen in risicogebieden kan dat 700 keer per jaar gebeuren) dan kan de nieuwe lading sporozoïeten zich ook niet vermenigvuldigen. De reeds aanwezige parasietenpopulatie handhaaft zo de status quo waarbij ze ruim in de meerderheid is.

Hiermee is mogelijk ook meteen verklaard waarom bloedarmoede een bijverschijnsel van malaria is. Het zou tevens kunnen betekenen dat het onverstandig is om die bloedarmoede te bestrijden met extra ijzer: zo stuur je immers het regelmechanisme in de war en krijgen de nieuwkomers wèl voet aan de grond.

In theorie kan het ook betekenen dat kunstmatig opgewekte bloedarmoede (bijvoorbeeld met hepcidine) mensen kan beschermen tegen een malaria-infectie. Maar of dàt nou wel zo’n verstandige aanpak van het malariaprobleem is, valt nog te bezien.

bron: BBC News