Waar menigeen op zijn 65ste met pensioen gaat, vertrok de Delftse emeritus-hoogleraar en oud-KNCV-voorzitter Jakob de Swaan Arons naar China om er aan de universiteit aan de slag te gaan. ‘Chinezen hebben veel respect voor ervaring en ouderdom.’

Zeer gedegen, zo kwalificeert Jakob de Swaan Arons de opleiding chemische technologie aan ‘zijn’ universiteit in China, Tsinghua University. “Op Chinese universiteiten zijn ze nog sterk gericht op het drillen van kennis, maar dat wil men wel veranderen. In een cultuur waar mondigheid van oudsher geen deugd is, kosten zulke veranderingen echter veel tijd.”

De Delftse emeritus-hoogleraar is een van de vijftig internationaal vermaarde westerse wetenschappers die worden aangetrokken om de universiteit een nieuwe impuls en westerse accenten te geven. “Na een lezing op een China-Korea-conferentie ben ik voor een aantal maanden per jaar voor deze functie gevraagd. Ik ben erg blij met deze kans, want ik heb nog genoeg energie en ben nog steeds erg enthousiast over de praktische toepassingen van de thermodynamica.”

De afgelopen twee jaar zocht De Swaan Arons als hoogleraar chemische technologie op Tsinghua contact met ruim tien Chinese collega’s om te verkennen of hij een bijdrage aan hun college kon leveren. “Ze voelden zich vaak ongemakkelijk als ik bij hen op bezoek kwam, omdat ze eigenlijk vonden dat zij uit respect bij mij langs zouden moeten komen.”

Zijn Chinese collega-wetenschappers zijn vooral onder de indruk van de manier waarop sommige westerse wetenschappers college geven; van hun aandacht voor conceptuele kennis. “Ik gebruik zelf ook steeds minder formules tijdens mijn colleges. Hoe ouder je wordt, hoe meer je de grote verbanden gaat zien. Ik heb recent een college gegeven over trends in de chemische technologie, waarin ik ook vertel in wat voor banen chemisch technologen zoal terechtkomen en dat ze ook buiten de chemie breed inzetbaar zijn.”

“Het is een groot genoegen om hier in het Engels colleges te mogen geven”, zegt De Swaan Arons enthousiast. “Studenten in China hebben veel respect voor kennis, ervaring en ouderdom. Op de ‘dag van de leraar’, elk jaar een grote gebeurtenis in China, wensten sommigen me per mail happy teachers day.” En al tijdens zijn eerste college kwamen ze met veel vragen, vooral ook doordat ze graag hun Engels willen oefenen.

Bill Clinton

“Ik vraag me wel eens af waarop het ontzag van mijn Chinese collega’s voor westerse wetenschappers gestoeld is. Ik krijg helemaal niet de indruk dat ze minder weten. Chinese wetenschappers gaan naar dezelfde congressen en misschien wel naar meer, omdat er daar meer geld voor beschikbaar lijkt te zijn dan in Europa.”

De overheid investeert dan ook flink in Tsinghua. “Er is hier net een nieuw collegegebouw voor duizenden studenten gebouwd. Dat stond er in een half jaar. In die tijd is er dag en nacht aan gewerkt, ook op zaterdag en zondag. Het gebruik van het collegegebouw is al even intensief. Ook in het weekend gaan de colleges gewoon door.”

Tsinghua is een machtig instituut, is de indruk van De Swaan Arons. De huidige president van China heeft hier gestudeerd en het is een komen en gaan van belangrijke mensen, zoals Tony Blair, Bill Clinton en de president van BP. “In mijn eerste jaar zag ik veel mensen uit het bedrijfsleven over de vloer komen, maar Shell zat daar nog niet bij. Toen ik me bewust werd van de betekenis van Tsinghua, heb ik het er met oud-collega’s van mij bij Shell over gehad en onderzoekers in China verteld over de expertise van Shell.” Onderhandelingen over de eerste samenwerkingsprojecten zijn inmiddels in een vergevorderd stadium.

De Swaan Arons adviseert verder Chinese promovendi over hoe je in het Engels en op een westerse manier een wetenschappelijke publicatie schrijft. “Doordat ze daar nog niet zoveel ervaring mee hebben, lijkt hun onderzoek voor een westerling soms minder goed dan het in werkelijkheid is.”