Nieuw is vooral dat er twee label free-technieken bij zitten, FTIR en Raman. Deze brengen de amyloïde β-peptideketens, waaruit de plaques bestaan, in kaart aan de hand van specifieke vibraties binnen hun molecuulstructuur. Je hoeft er dus geen moleculaire labels aan te hangen om iets zichtbaar te maken.

Bij de derde techniek, nu nog de gouden standaard binnen het onderzoeksveld, doe je dat juist wel. Met behulp van specifieke antilichamen geef je de plaques een kleurtje (Aβ-IHC, wat staat voor immunohistochemie) waarna je ze kunt bekijken onder een lichtmicroscoop. Het is relatief simpel maar je weet nooit zeker of de labels de plaques niet beïnvloeden.

Dominik Röhr, Baayla Boon en hun begeleiders Klaus Gerwert en Annemieke Rozemuller, van respectievelijk de Ruhr-Universität Bochum en het VUmc, hebben nu een methode ontwikkeld waarbij je met alle drie de meetmethodes kijkt naar coupes uit de hersenen van overleden alzheimerpatiënten. FTIR en Raman komen uiteraard als eerste aan de beurt, voordat je aan de antilichamen begint. Zie ook de foto: links een Aβ-IHC-opname, rechts de interpretatie uit Raman- en FTIR-data.

Er hoort software bij die de digitale plaatjes exact bovenop elkaar legt. De klassieke Aβ-IHC-opnames dienen daarbij vooral als referentie. Een ervaren neuropatholoog, die deze manier van afbeelden gewend is, kan precies vertellen in welk stadium de plaques verkeren. De andere twee technieken geven meer informatie over het aantal amyloïde-peptideketens binnen die plaques, en hun positie.

Na analyse van 160 plaques in drie vormingsstadia, afkomstig uit zeven weefselsamples uit de Netherlands Brain Bank, luidt de conclusie dat de bestaande ideeën over de groei van die plaques wel zo’n beetje kloppen. Dáár ligt het dus niet aan dat medicatie, gericht op het afbreken van die plaques, tot nu toe nauwelijks soelaas biedt aan alzheimerpatiënten. Dankzij de extra detailinformatie kan nu gerichter worden gezocht naar iets dat wél helpt.

_{Röhr, D. et al. (2020) Acta Neuropathol Com 8}