Bladluizen zijn in staat tot een primitieve vorm van fotosynthese, beweren Franse entomologen op de Scientific Reports-website. Als ze gelijk hebben is dat een wereldprimeur binnen het dierenrijk.

Het nieuws volgt op de ontdekking, twee jaar geleden, dat bladluizen (Acyrthosiphon pisum) beschikken over de genetische aanleg om carotenoïden te synthetiseren. Ook dat is uniek voor een insect: deze kleurstoffen gelden immers als typisch plantaardig. De luizen moeten ook wel: ze vreten planten immers niet op maar zuigen alleen vocht (floëem) uit de bladeren, en in datr vocht lossen de sterk hydrofobe carotenoïden niet op.

Bij andere diersoorten dienen die carotenoïden onder meer als basis voor bepaalde vitamines. De luizen lijken ze ook te gebruiken om zichzelf groen of oranje te kleuren, en zichzelf zo wat minder zichtbaar te maken voor roofinsecten. Maar helemaal logisch is deze verklaring niet: er zijn camouflagekleuren te bedenken waarvan de synthese heel wat minder energie kost. Niet voor niets worden bladluizen wit wanneer er teveel zijn en het voedsel schaars wordt - dan komen ze niet meer aan het maken van carotenoïden toe.

De Fransen hebben nu twee ontdekkingen gedaan. Ten eerste blijkt verlaging van de omgevingstemperatuur (van 22 naar 8 graden Celsius) te leiden tot natuurlijke selectie van bladluislarven die nog meer carotenoïden aanmaken dan normaal. Uiterlijk vertaalt zich dat in een verkleuring van oranje naar groen.

En ten tweede blijkt er een verband te zijn tussen de carotenoïdenconcentratie in zo’n bladluis, en de hoeveelheid ATP die hij aanmaakt. Zoals bekend is ATP een molecuul waarin energie wordt opgeslagen. En warempel: groene bladluizen maken veel meer ATP aan dan witte. De oranje zitten er ergens tussenin, en hun ATP-productie groeit wanneer je er een lamp op zet.

Zo rijst het vermoeden dat de carotenoïden op de een of andere manier energie uit licht kunnen halen. Theoretisch rekenwerk bevestigt volgens de Fransen dat het in principe inderdaad zou kunnen. Het wachten is op iemand die het keiharde bewijs levert.

En dan mag die iemand ook uitleggen waarom een bladluis aan fotosynthese zou moeten doen op een plant die barstensvol suikers zit.

bron: news@nature